"Απουσία σχεδίου"
Ο Γιώργος Μόσχος, Συνήγορος του Παιδιού, παραχώρησε συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και αναφέρθηκε στα ζητήματα που απασχολούν σήμερα τα παιδιά, αλλά και όλα αυτά που πρέπει να κάνει η Πολιτεία, αλλά και αυτά που πρέπει να κάνουν οι ενήλικοι για να για να γίνουν πράξη τα δικαιώματά τους στην κοινωνία. Ο κ. Μόσχος μιλάει για τα γεγονότα του Δεκέμβρη, τη διάσταση μεταξύ λόγων και πράξεων από τους ενήλικους, την επείγουσα ανάγκη μείωσης της ύλης και των εκπαιδευτικών υποχρεώσεων, την απουσία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Παιδιά, καθώς και για την πρωτοβουλία, ενός διαλόγου, που έλαβε ο Συνήγορος, για τα ίντερνετ καφέ. ΕΡ: Μετά από πέντε και πλέον χρόνια λειτουργίας του Συνηγόρου του Παιδιού, νομίζετε ότι έχουν γίνει βήματα προς την κατεύθυνση της προάσπισης και προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού;
ΑΠ: Από το 2003 που ξεκίνησε να λειτουργεί ο Συνήγορος του Παιδιού στο πλαίσιο της Ανεξάρτητης Αρχής "ο Συνήγορος του Πολίτη", έχουν γίνει σημαντικές δραστηριότητες, διαπιστώσεις και παρεμβάσεις προς την Πολιτεία. Ωστόσο η πολιτική για το παιδί στην χώρα μας υστερεί εξαιρετικά, ιδίως στο επίπεδο της ανάπτυξης υπηρεσιών ψυχο-κοινωνικής στήριξης του παιδιού και της οικογένειας και της διασφάλισης της ισότιμης συμμετοχής και ένταξης όλων των παιδιών στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Ειδικότερα, τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της φτώχειας, της ανισότητας, των διακρίσεων, δυσλειτουργιών της οικογένειας τους ή της κατάστασης της σωματικής και ψυχικής υγείας τους, δεν παίρνουν την στήριξη που οφείλει η Πολιτεία να τους παρέχει. Ζητήματα όπως η βία και η παραμέληση στην οικογένεια, η βία μεταξύ συνομηλίκων και ο ρατσισμός, ενώ απασχολούν διαρκώς τον δημόσιο λόγο δεν αντιμετωπίζονται ουσιαστικά στην πράξη, καθώς υπάρχει απουσία των κατάλληλων μηχανισμών που θα παρέμβουν έγκαιρα, προληπτικά αλλά και υποστηρικτικά στα παιδιά που έχουν την ανάγκη τους.
ΕΡ: Ποιο είναι σύμφωνα με την εμπειρία σας το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει κάνει τα παιδιά μας τόσο οργισμένα;
ΑΠ: Η διάσταση μεταξύ λόγων και έργων των ενηλίκων, η προτεραιοποίηση της ύλης απέναντι στις συναισθηματικές ανάγκες και την επικοινωνία, η διαδεδομένη αίσθηση της μη απονομής δικαίου, η κυριαρχία των «ισχυρών» που δεν είναι αναγκαστικά οι «ικανοί», ο μηχανιστικός και διεκπεραιωτικός τρόπος λειτουργίας της εκπαίδευσης με έμφαση στην απόδοση και όχι στην συμμετοχή και η αδυναμία των μεγάλων να επιτρέψουμε, να κατανοήσουμε και στηρίξουμε την ελεύθερη έκφραση των νέων, δείχνοντας με το παράδειγμά μας τον σεβασμό στην προσωπικότητα του καθενός και την δέσμευση για την τήρηση αμοιβαία αποδεκτών κανόνων κοινωνικής συμβίωσης.
ΕΡ: Υπάρχει η διάθεση από τους ενήλικες, αλλά και από τους φορείς της Πολιτείας να ακούσουν τις απόψεις των παιδιών;
ΑΠ: Τα γεγονότα του Δεκέμβρη ανέδειξαν το αίτημα της νέας γενιάς για διεξόδους έκφρασης και για τη διαβεβαίωση ότι οι απόψεις τους θα ακούγονται και θα λαμβάνονται υπόψη, κάτι που δεν γίνεται επαρκώς, ιδίως στις μικρότερες ηλικίες. Το δικαίωμα των παιδιών να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους δεν συνεπάγεται μείωση των ευθυνών των ενηλίκων και απόσυρση από τα θέματα της ζωής τους. Αντίθετα, η συστηματική ακρόαση των απόψεων των παιδιών γεννά σειρά υποχρεώσεων στους ενήλικες και στους φορείς της Πολιτείας, τις οποίες ακόμη δεν φαίνονται έτοιμοι να αναλάβουν. Η πλειονότητα τους στέκεται αμήχανα απέναντι στο αίτημα της «συμμετοχής», η ικανοποίησή του οποίου απαιτεί ριζικές θεσμικές αλλά και προσωπικές αλλαγές και όχι απλές διαθέσεις.
ΕΡ: Ζητάτε, ζητάμε ένα σχολείο που να στηρίζεται στον αλληλοσεβασμό, στο διάλογο, να καλλιεργεί τις τέχνες και τον πολιτισμό. Είναι δυνατό αυτό να επιτευχθεί με τόσο φορτωμένο πρόγραμμα και με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σύστημα;
ΑΠ: Οι υπεύθυνοι σχεδιασμού εκπαιδευτικής πολιτικής θα πρέπει επειγόντως να λάβουν υπόψη τους την ανάγκη μείωσης της ύλης και των εκπαιδευτικών υποχρεώσεων, και διεύρυνσης των ευκαιριών επικοινωνίας, συμμετοχής, έκφρασης και δημιουργίας των μαθητών, μέσα και έξω από το σχολείο.
ΕΡ: Τι πιστεύετε για τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και τι νομίζετε ότι έχει αλλάξει στη συμπεριφορά των παιδιών από τότε;
ΑΠ: Τα παιδιά είναι πλέον περισσότερο ενήμερα ότι το αίτημά τους για συμμετοχή και έκφραση γνώμης για τα κοινά δεν είναι απλά μια προσωπική ανάγκη του καθενός, αλλά αναγνωρίζεται πλέον ως ένα ευρύτερο κοινωνικό ζητούμενο. Τα παιδιά και ιδίως οι έφηβοι εξακολουθούν να είναι αναστατωμένοι, χωρίς ακόμη να έχουν λάβει έμπρακτες διαβεβαιώσεις ότι οι ενήλικοι στρεφόμαστε με μεγαλύτερη προσοχή στις ανάγκες τους και ότι αναζητούμε τις διαδικασίες που θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους αλλά και θα εμπιστευθούμε περισσότερο την δική τους δύναμη και συνεισφορά.
ΕΡ: Έχετε ανοίξει ένα διάλογο για τα «ίντερνετ καφέ» και τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν για να προφυλαχθούν τα παιδιά από τους κινδύνους που παραμονεύουν. Έχουμε κάποιο αποτέλεσμα και τι προτείνετε ως Συνήγορος;
ΑΠ: Μέχρι σήμερα έχουμε συγκεντρώσει απόψεις από τους αρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και ακούμε και την γνώμη των παιδιών και των εφήβων. Στην πρόθεσή μας είναι, μετά την ολοκλήρωση του διαλόγου αυτού να εισηγηθούμε στην Πολιτεία μέτρα που χωρίς να χαρακτηρίζονται από απαγορευτικές διατάξεις για τους ανηλίκους, θα διασφαλίζουν την προστασία τους από την αλόγιστη και πολύωρη έκθεση στο διαδίκτυο και τα βιντεοπαιχνίδια, την καθιέρωση κριτηρίων και μηχανισμών πιστοποίησης φιλικών στα παιδιά "ίντερνετ καφέ", την διασφάλιση της συναίνεσης των γονέων για τη χρήση τους από παιδιά μικρότερης ηλικίας, και την ευρύτερη ενημέρωση όλων για τους υπάρχοντες κινδύνους για την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών.
ΕΡ: Έχετε συστήσει εδώ και λίγους μήνες την Ομάδα Εφήβων Συμβούλων, με μαθητές και μαθήτριες από όλη τη χώρα. Τι προσδοκάτε από αυτή την πρωτοβουλία;
ΑΠ: Όπως έχει ήδη φανεί από τις πρώτες δύο συναντήσεις μας, στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη, αλλά και από την ηλεκτρονική μας επικοινωνία με τους εφήβους της Ομάδας μέσω ηλεκτρονικού φόρουμ που έχουμε δημιουργήσει, τα παιδιά μπορούν να είναι για μας ένα εξαιρετικό φίλτρο για τον τρόπο που βλέπουμε το θέμα της εφαρμογής των δικαιωμάτων στην ζωή τους και για τις προτάσεις που υποβάλλουμε προς την Πολιτεία. Το πολύ θετικό είναι ότι μέσα από αυτή την Ομάδα και τις δραστηριότητές της, ερχόμαστε σε τακτική επαφή και με μια πολύ μεγαλύτερη κοινότητα εφήβων, που έχει να μας καταθέσει τις αγωνίες και τις προτάσεις της για πολλά ζητήματα που τους αφορούν και τους επηρεάζουν.
ΕΡ: Πως θα χαρακτηρίζατε τη συνεργασία σας με τα αρμόδια υπουργεία και τους φορείς της Πολιτείας;
ΑΠ: Τα Υπουργεία και οι υπόλοιποι θεσμοί της Πολιτείας σταδιακά γνωρίζουν καλύτερα και εμπιστεύονται τον Συνήγορο του Παιδιού, αν και αρκετές από τις προτάσεις μας συνεπάγονται οικονομικό κόστος το οποίο ο κρατικός μηχανισμός φαίνεται ανίκανος να αναλάβει. Για το λόγο αυτό επιδιώκουμε την δημιουργία μιας διακομματικής συναίνεσης για την επίτευξη μεγαλύτερων επενδύσεων για τις υπηρεσίες και τα μέτρα που αφορούν τα παιδιά. Η απουσία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Παιδιά επιτείνει την αμηχανία και την αδυναμία των φορέων να λαμβάνονται έγκαιρα και με επάρκεια τα μέτρα που θα βοηθήσουν να γίνουν πράξη τα δικαιώματα του παιδιού στην κοινωνία μας.
ΠΗΓΗ:ΑΠΕ