Ο Μ Ι Λ Ι Α

Τ Ο Υ   Π Ρ Ο Ε Δ Ρ Ο Υ   Τ Η Σ   Κ Ε Δ Κ Ε

Ν Ι Κ Η Τ Α   Κ Α Κ Λ Α Μ Α Ν Η

Σ Τ Ο   Σ Υ Ν Ε Δ Ρ Ι Ο   Τ Η Σ  Ε Ν Α Ε 

Κύριε πρόεδρε της ΕΝΑΕ,

Αγαπητοί Νομάρχες,

Φίλοι συνάδελφοι της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης

Κυρίες και κύριοι,

Χαίρομαι που μου δίνεται σήμερα η ευκαιρία να μιλήσω εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ, σε αυτό το κομβικό για το μέλλον  της Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα της Νομαρχιακής, συνέδριο της ENAE.

Αγαπητοί συνάδελφοι,  

Το συνέδριο της ΕΝΑΕ, όπως και το συνέδριο της ΚΕΔΚΕ που έγινε πριν από λίγες μέρες, πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη και δύσκολη για τον τόπο μας και την οικονομία περίοδο, ταυτόχρονα όμως σε μια μοναδική για τη σύγχρονη ιστορία του τόπου μας και μια σημαντική για την ίδια την Αυτοδιοίκηση περίοδο.  

Την περίοδο δηλαδή που εκτός από την Αυτοδιοίκηση, Κυβέρνηση, πολιτικά κόμματα αλλά και η ίδια η κοινωνία συζητούν, διαβουλεύονται, σχεδιάζουν  και  επιτέλους θα αποφασίσουν, ώστε να πορευτούμε ως χώρα με ...........

λιγότερο κράτος, περισσότερη αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση, λιγότερη γραφειοκρατία, περισσότερη δημοκρατία, διαφάνεια και συμμετοχή του πολίτη.

Και σ΄ αυτήν τη δύσκολη αλλά σημαντική εθνική υπόθεση εμείς οι άνθρωποι που υπηρετούμε την Αυτοδιοίκηση δηλώνουμε, με όλες  τις δυνάμεις ότι, όχι μόνο είμαστε παρόντες, αλλά και ότι διεκδικούμε να έχουμε ισότιμη συμμετοχή στο διάλογο για την επιτυχία της Διοικητικής Μεταρρύθμισης. 

Δηλώνουμε όμως εξαρχής πως ο διάλογος για τη διοικητική μεταρρύθμιση, για την καθιέρωση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και την ισχυροποίηση της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης πρέπει, μεταξύ των άλλων, να  έχει ως απαράβατη προϋπόθεση την αντιμετώπιση των σημερινών οξυμένων οικονομικών προβλημάτων της Αυτοδιοίκησης,  διότι είναι αδιανόητη οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εάν δεν αντιμετωπιστούν τα βαρίδια και τα προβλήματα του παρόντος.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το 2010, εκτός από μια δύσκολη χρονιά για τον τόπο μας, θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά των μεγάλων αλλαγών.

Η αποκέντρωση είναι ζητούμενο για τη χώρα, είναι κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική και δεν μπορεί να παραπέμπεται πλέον στις ελληνικές καλένδες.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει, παρά τα βήματα που έχουν γίνει, το πιο συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης των «27», το οποίο κρατά τις περιφέρειες  πολιτικά και οικονομικά, πλήρως εξαρτημένες από την κεντρική κυβέρνηση.

Μετά τα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, εξακολουθεί να  παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης.

Οι όποιες απόπειρες διοικητικής αναδιάρθρωσης με αποκέντρωση και ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης, είτε δεν στηρίχτηκαν μέχρι τέλους, είτε  έμειναν στα χαρτιά.

Ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, η ύπαρξη πολλαπλών φορέων και υπηρεσιών, η απουσία ενιαίου σχεδιασμού  για την αντιμετώπιση διαδημοτικών ζητημάτων, η έλλειψη των αναγκαίων πόρων, καθιστούν την Αυτοδιοίκηση ανίσχυρη να ανταποκριθεί στα προβλήματα και τις προκλήσεις των καιρών.

Και ερχόμαστε στο σήμερα μετά από, σχεδόν, μια δεκαετία έντονων συζητήσεων και εξαγγελιών περί μεταρρύθμισης, αλλά και διαψεύσεων, που φαίνεται πως επιτέλους, δρομολογείται η αναδιοργάνωση στη λειτουργία της Πολιτείας.

Εμείς έχουμε διακηρύξει ότι συμφωνούμε επί της αρχής, για την ανάγκη εφαρμογής του Προγράμματος Διοικητικής Μεταρρύθμισης που θα αφορά συνολικά το πολιτικό και το διοικητικό σύστημα της χώρας μας.

Επίσης έχουμε τοποθετηθεί ότι καταρχήν συμφωνούμε με το πλαίσιο αρχών που μας παραδόθηκε    από την Κυβέρνηση και ότι θα συμμετέχουμε στον διάλογο καταθέτοντας εκ νέου τις προτάσεις μας που είναι οι εξής:

Πρώτον, να καθιερωθεί ο Β΄ Βαθμός Αυτοδιοίκησης σε επίπεδο Περιφέρειας με αιρετούς Περιφερειάρχες και Περιφερειακά Συμβούλια.

Η Περιφέρεια ως Β΄ Βαθμός Αυτοδιοίκησης, έχει ως βασική αρμοδιότητα να σχεδιάζει, να προγραμματίζει και να υλοποιεί περιφερειακές αναπτυξιακές πολιτικές, καθώς και την περιφερειακή  εξειδίκευση των εθνικών πολιτικών.

Έχει εξασφαλισμένους τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους και δυνατότητες αυτοτελούς χάραξης και εφαρμογής πολιτικών για την προσέλκυση επενδύσεων και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Σε αυτό το πλαίσιο οι σημερινές Νομαρχίες μπορούν να λειτουργήσουν ως αποκεντρωμένες δομές της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.  

Δεύτερον, να συγκροτηθεί  Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση, καταρχήν για τα πολεοδομικά συγκροτήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ως δευτεροβάθμιας Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.

Υπογραμμίζουμε όμως ότι η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί μόνη της να αναλάβει τη διοίκηση των μητροπολιτικών λειτουργιών, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε Μητροπολιτική Διακυβέρνηση. Η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση θα έχει βέβαια τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους δήμους της Μητροπολιτικής περιοχής και με τους διαδημοτικούς συνδέσμους αυτών.  

Το τρίτο αφορά στην μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Εμείς διακηρύξαμε και εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε ότι οι νέοι Δήμοι πρέπει να συγκροτηθούν έτσι ώστε να εξασφαλίζουν: τη βιωσιμότητα, τις δυνατότητες παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών και αναπτυξιακών  παρεμβάσεων, την ανταγωνιστικότητά τους, την αξιοποίηση του ενδογενούς δυναμικού, την προστασία του αστικού, αγροτικού και φυσικού περιβάλλοντος, την ισόρροπη ανάπτυξη και τελικά τη συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο.

Λαμβάνοντας δε υπόψη την ιδιομορφία της χώρας μας, που συγκεντρώνει αφενός μεγάλα συμπλέγματα νησιών, τα οποία  θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ως πλήρεις αυτοδιοικητικές μονάδες, με ισχυρές αρμοδιότητες και εξουσίες ακόμη  και κρατικού χαρακτήρα και αφετέρου τους ορεινούς όγκους και τους ορεινούς δήμους για τους οποίους θα πρέπει να υπάρξει η πρόβλεψη δεύτερης ταχύτητας που θα ενισχύονται ξεχωριστά από τους ΚΑΠ.

Τρεις είναι οι προϋποθέσεις κυρίες και κύριοι συνάδελφοι που θέταμε και επιμένουμε να θέτουμε για έναν ουσιαστικό και αποτελεσματικό  διάλογο με την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα:

1η προϋπόθεση, που ικανοποιείται εν μέρει από την πρόταση της Κυβέρνησης: η αναδιάρθρωση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να γίνει μεμονωμένα, πρέπει να είναι μέρος του συνολικού Εθνικού Προγράμματος Μεταρρύθμισης του πολιτικού μας συστήματος και της Δημόσιας Διοίκησης σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

2η προϋπόθεση: θα πρέπει να προηγηθεί η χωροθέτηση των νέων ανθρωπογεωγραφικών ενοτήτων ως «ανοικτών πόλεων», με κριτήρια πληθυσμιακά, χωροταξικά, πολιτισμικά, κοινωνικά και οικονομικά, με αξιοποίηση της εμπειρίας των παλαιότερων σχεδιασμών.

¶ρα η αξιολόγηση του «Καποδίστρια 1» τίθεται ως αναγκαία συνθήκη για να μην επαναληφθούν λάθη και παραλείψεις και να αποφευχθούν συνενώσεις που θα υπαγορεύονται από κομματικά και μικροπολιτικά κριτήρια,  τα οποία  σε αρκετές  περιπτώσεις ήταν αυτά που ναρκοθέτησαν τελικά τον πρώτο «Καποδίστρια».

Η ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης αλλά και όλων των κομμάτων είναι μεγάλη. Οφείλουν να αντισταθούν σε κάθε μικροπολιτική πρόταση, απ’ όπου αυτή και αν προέρχεται.

3η προϋπόθεση: η αναδιάρθρωση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν θα πρέπει να εξαντληθεί στη θέσπιση ενός μόνο νόμου, που θα καθορίζει τα νέα διοικητικά όρια και θα καταλήγει σε μικρότερο αριθμό Ο.Τ.Α.

Απαρέγκλιτος όρος και προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση της μεταρρύθμισης στην Αυτοδιοίκηση , πέραν του διαλόγου,  είναι η διασφάλιση των απαραίτητων και αναγκαίων πόρων αφενός και αφετέρου η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου για τους νέους ΟΤΑ.

Το οικονομικό βάρος της διοικητικής μεταρρύθμισης εμείς εκτιμούμε ότι μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο μεγάλα κέντρα κόστους, που αφορούν πρώτον,  στην κάλυψη του κόστους της μεταφοράς αρμοδιοτήτων, και δεύτερον,  στην θωράκιση των νέων ΟΤΑ.

Σε ότι αφορά την μεταφορά των αρμοδιοτήτων  εξαρχής έχουμε διατυπώνει πρόταση κλειδί: Την προώθηση μιας συνολικής φορολογικής μεταρρύθμισης που θα προβλέπει ανακατανομή των πόρων κεντρικής εξουσίας - Τοπικής Αυτοδιοίκησης χωρίς επιπλέον φορολογική επιβάρυνση των πολιτών .

Η φορολογική αποκέντρωση που αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης, προχωρά –η ΚΕΔΚΕ ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του υπουργείου Οικονομικών και συμμετέχει στη διαβούλευση - και αποβλέπει μεταξύ των άλλων στην ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης με φορολογικούς πόρους, με τέτοιο τρόπο ώστε, να περιοριστεί δραστικά η εξάρτησή της από την κρατική κηδεμονία.

Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος τη θωράκιση των ΟΤΑ.

Εμείς πιστεύουμε ότι ισχυρός δήμος είναι αυτός  που  έχει  διοικητική   ικανότητα και ένα ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων, δηλαδή από το να καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών μέχρι την κατασκευή και διαχείριση όλων των κρίσιμων υποδομών για την ποιότητα ζωής, την τοπική οικονομία και την πρωτοβάθμια κοινωνική φροντίδα.

Αρα λοιπόν, απαρέγκλιτος όρος για την επιτυχή έκβαση των συνενώσεων Δήμων, είναι η σύνταξη και υλοποίηση ενός Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου για τους νέους ΟΤΑ,  το οποίο θα χρηματοδοτείται με  πόρους, ανεξάρτητους από τους ΚΑΠ, δηλαδή εθνικούς πόρους, και θα αξιοποιεί συμπληρωματικά τις δυνατότητες που παρέχει το ΕΣΠΑ.  

Εν κατακλείδι, όλες οι δεσμεύσεις της Κυβέρνησης πρέπει να αποτυπωθούν σε αυτό που ανακοίνωσε ως «Πρόγραμμα Καλλικράτης», το οποίο περιμένουμε να πάρει τη μορφή ενός Ολοκληρωμένου Προγράμματος Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Ένα Πρόγραμμα θεσμικά κατοχυρωμένο, με συγκεκριμένες δράσεις που έχουν σαφές χρονοδιάγραμμα, με συνεκτικά βήματα μεταρρύθμισης που ακολουθούν ρεαλιστικό οδικό χάρτη, με διασφαλισμένους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, με αποτελεσματικό σύστημα διοίκησης.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις που απαιτούν τη μέγιστη συμφωνία μας, την έμπρακτη αλληλεγγύη και την ενότητά μας.

Οι προτάσεις που  καταθέτουμε τόσο εμείς όσο και εσείς,

Η κοινή διεκδίκηση για να γίνουν πράξη όλα όσα οραματιζόμαστε για την Αυτοδιοίκηση της χώρας μας,

Η συνεχής  συνεργασία μας για να προχωρήσουμε μπροστά και αποτελεσματικά χωρίς λάθη και αγκυλώσεις, αλλά και για  να κατοχυρωθεί η ισότιμη θέση της Αυτοδιοίκησης στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα της χώρας,

θεωρώ ότι αποτελούν «κλειδί» για την ποιότητα και το εύρος των μεταρρυθμίσεων που θέλουμε και που είναι αναγκαίο να γίνουν στη χώρα μας. 

Για αυτό, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από το βήμα αυτού του συνεδρίου,

σας καλώ να προσπαθήσουμε από κοινού γιατί

Πρόκειται για τη χώρα και την προοπτική της.

Πρόκειται  για την κοινωνία και τους ανθρώπους. 

Το πλοίο με όνομα «Καλλικράτης» πριν αποπλεύσει πρέπει να είναι εξοπλισμένο με πλήρωμα αλλά και με όργανα πλοήγησης, διαφορετικά μόλις ανοιχτεί στο πέλαγος είναι σίγουρο ότι θα προσκρούσει στον πρώτο ύφαλο και θα βυθιστεί.

Εμείς αυτό δεν το επιθυμούμε, ελπίζω ούτε και η κυβέρνηση. 

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας.

Ευχαριστώ πολύ.