Και μιλάμε για τη Βρετανία μια χώρα με κουλτούρα μέθης...
πριν από τους ποδοσφαιρικούς αγώνες και με σοβαρές παθογένειες κατά την διάρκεια των δεκαετιών 70 και 80 λόγω της ανεργίας. Μία Βρετανία που βίωσε όχι μια αλλά δύο ποδοσφαιρικές τραγωδίες, το ''Χέιζελ'' και το ''Χίλσμπορο''. Κι όμως αυτή η ζοφερή εικόνα άλλαξε και τώρα η ''Γηραιαά Αλβιόλα'' είναι η λαμπερή βιτρίνα του ποδοσφαιρικού θεάματος.
ΟΙ ΔΥΟ ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ
Στο ''Χέιζελ'' των Βρυξελλών για το κύπελλο πρωταθλητριών σκοτώθηκαν 39 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 400. Στον τελικό των τελικών, όταν η Γιουβέντους του Πλατινί αντιμετώπιζε τη Λίβερπουλ Νταλγλίς και ο οπαδός θα μείνει για πάντα ένα κομμάτι της συλλογικής μνήμης των Ευρωπαίων.
Η UEFA αντέδρασε άμεσα και απέκλεισε τη Λίβερπουλ από τις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις και λίγο μετά ίσχυσε το ίδιο για όλες τις Αγγλικές ομάδες.
Η ίδια η πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ χαιρέτησε το μέτρο και υποσχέθηκε πάταξη του χουλιγκανισμού.
Ένα από αυτά ήταν η καθιέρωση ταυτοτήτων για τους οπαδούς και η ενίσχυση της αστυνομικής παρουσίας στα γήπεδα. Απέτυχαν οικτρά.
Στον ημιτελικό του κυπέλλου Αγγλίας μεταξύ Λίβερπουλ και Νότιγχαμ Φόρεστ τον Απρίλιο του ΄89 ο ελλιπής έλεγχος στις εισόδους του γηπέδου του Χίλσμπορο οδήγησε σε 26 νεκρούς και 200 τραυματίες.
Ο χουλιγκανισμός είχε χτυπήσει την καρδιά της χώρας, σκοτώνοντας μικρά παιδιά, που είχαν στριμωχτεί μπροστά στα κάγκελα για να θαυμάσουν τους ήρωές τους.
Ήταν η ώρα που όλα αναποδογύρισαν και για πρώτη φορά η Βρετανική κυβέρνηση αναζήτησε ένα επιστημονικό τρόπο αντιμετώπισης του φαινομένου.
Ζητήθηκε από διακεκριμένο δικαστικό, το λόρδο Πίτερ Τέιλορ να τεθεί επικεφαλής των ερευνών και να συντάξει το σχετικό πόρισμα.
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΙΛΟΡ
Λίγους μήνες μετά, τα συμπεράσματα της έκθεσης θα αποτελούσαν τη βάση πάνω στην οποία χτίστηκε στη δεκαετία του 1990 η λαμπερή Πρέμιερ Λιγκ.
Χαρακτήρισε ''ανόητο'' το σύστημα των ταυτοτήτων και καλούσε για στενότερη συνεργασία των ομάδων, της αστυνομίας και της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, κάνοντας λόγο για διείσδυση της αστυνομίας στις ομάδες των χούλιγκανς με στόχο τη διάλυσή τους.
Σκιαγράφησε το προφίλ των χούλιγκαν: ήταν λευκός ηλικίας από 18 έως 44 ετών, που αντιμετώπιζε προβλήματα στο σπίτι του και είναι ήδη γνωστός στις τοπικές κοινωνίες για την ασταθή συμπεριφορά του.
Αλλά κυρίως παρουσίασε μια άποψη που άλλαξε μια και καλή την εικόνα του ποδοσφαίρου.
''Η συπεριφορά των θεατών',' έγραψε στην έκθεσή του, ''είναι ανάλογη με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται''. Αν βελτιωθούν οι συνθήκες που επικρατούν στα γήπεδα, θα βελτιωθεί και η συμπεριφορά των οπαδών.
Για πρώτη φορά γίνεται λόγος για ανάγκη βελτίωσης των εγκαταστάσεων προκειμένου να βελτιωθεί η συμπεριφορά των οπαδών.
Θεατές που έμπαιναν στα στάδια που έμοιαζαν με στρατόπεδα συγκέντρωσης εξαιτίας αθλίων εγκαταστάσεων (όπως τα δικά μας θυμίζουν φυλακές) αλλά και έντονης αστυνομικής παρουσίας, συμπεριφέρονταν αναλόγως.
ΤΑ ΑΡΤΙΑ ΓΗΠΕΔΑ
Η έκθεση Τέιλορ έλαβε χαρακτήρα ''δέκα εντολών''. Η Βρετανική κυβέρνηση έδωσε κίνητρα στους ποδοσφαιρικούς συλλόγους να ανακαινίσουν τα γήπεδά τους, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για είσοδό τους στο χρηματιστήριο ελέγχοντας φυσικά αν τα χρήματα που αντλούσαν πήγαιναν εκεί που έπρεπε.
Η συμφωνία για τα τηλεοπτικά δικαιωματα υποσχόταν πολλά εκατομμύρια αλλά κα τα κανάλια απαιτούσαν μέρος των χρημάτων να δοθεί στη βελτίωση των εγκαταστάσεων ώστε να βελτιωθεί έτσι και το τηλεοπτικό προιόν.
Μέσα σε λίγα χρόνια, ο σύλλογος δεν απαιτούσε μια τόσο ''δυνατή'' έδρα, αλλά ένα γήπεδο για οπαδούς - κατανωλωτές. Έτσι κάθε οπαδός για ένα εισιτήριο ξοδεύει και άλλο 1,5 σε προγράμματα αγώνων, αναψυκτικά και αναμνηστικά.
Στο Άνφιλντ της Λίβερπουλ υπάρχουν είσοδοι, οι οποίες επιτρέπουν να εισέρχονται στο γήπεδο 120 φίλαθλοι ανά λεπτό από την κάθε μία. Το γήπεδο αδειάζει και γεμίζει σε λιγότερο από 5 λεπτά.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
Παράλληλα με τον εξωραϊσμό των γηπέδων και της μετατροπής τους σε κέντρα ψυχαγωγίας (ποδοσφαιρικής) κινήθηκε μια γιγαντιαία και καλά συντονισμένη επιχείρηση της αστυνομίας για εξάρθρωση των θυλάκων των χούλιγκαν της κάθε ομάδας.
Στο Υπουργείο Εσωτερικών της Αγγλίας δημιουργήθηκε ειδικό τμήμα που συντόνιζε τις ενέργειες που αφορούσαν τη σχέση των οργανωμένων οπαδών.
Αυτό το τμήμα λογοδοτούσε σε τρεις ανθρώπους: στους υπουργούς Εσωτερικών, Αθλητισμού και στον πρωθυπουργό της χώρας όποτε αυτό επιβάλλονταν.
Επομένως η καταπολέμηση της βίας με την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας και με τη συνεργασία αστυνομίας, μυστικών υπηρεσιών και ομάδων, ήταν θέμα που βάραινε πολιτικά αλλά και διοικητικά την Ντάουνιγκ Στριτ, το δικό μας Μέγαρο Μαξίμου.
ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ
Αποδεικνύεται ότι είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Η Βρετανική αστυνομία έλαβε την εντολή να φακελλώνει τους γνωστούς χούλιγκαν. Τα στοιχεία δίνονταν και σε άλλες χώρες προκειμένου να εμποδιστεί η δράση τους σε διεθνείς αγώνες. Παράλληλα απαγορεύτηκε η έξοδος σε οπαδούς που ήταν στην επικίνδυνη λίστα.
Ο εντοπισμός τους και η ταυτοποίηση έγιναν από μια επιχείρηση διείσδυσης μυστικών αστυνομικών στους οργανωμένους οπαδούς. Οι ίδιες οι ομάδες πληρώνουν πολλές φορές τα έξοδα για την παρουσία τους στις αποστολές ώστε να εμποδιστεί η είσοδος ταραχοποιών.
Οι όποιες πράξεις καταγράφονται από πολλές κάμερες και τα στιγμιότυπα χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία στα ποινικά δικαστήρια.
Πριν από κάθε παιχνίδι πραγματοποιείται υποχρεωτικά σύσκεψη με εκπροσώπους των ομάδων, των πρακτόρων και των εκπροσώπων της αστυνομίας. Εκεί αποφασίζεται πώς θα οδηγηθούν στο γήπεδο, από ποιες εισόδους θα μπουν στο γήπεδο, πώς θα γίνεται ο έλεγχος, τι απαγορεύεται να μεταφέρουν στην εξέδρα και πόση ώρα θα καθυστερήσει η αναχώρησή τους από το γήπεδο.
Ο αριθμός των αστυνομικών που χρησιμοποιείται για την ασφάλεια των σημαντικότερων αγώνων στο αγγλικό πρωτάθλημα δεν υπερβαίνει τους 200.
Αυστηρά μέτρα, κάμερες και πράκτορες υπάρχουν και στη χώρα μας, αλλά το ζήτημα είναι ποιος και πότε θα αποφασίσει να τους χρησιμοποιήσει για την αντιμετώπιση των οργανωμένων στρατών οπαδών, προλαμβάνοντας επεισόδια όπως αυτά που βλέπουμε συχνά πυκνά κάθε Κυριακή και Σάββατο σε διάφορα γήπεδα.
ΑΓΡΙΟΔΗΜΟΣ Ι. ΚΩΝ/ΝΟΣ
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος
τ. Δ/ντης Φυσικής Αγωγής Υπουργείου Παιδείας
προπονητής ποδοσφαίρου UEFA Β΄.
