Μειωμένα τα έσοδα
από τον τουρισμό
κατά 20,2% το α΄ δίμηνο
Τα πρώτα επίσημα αρνητικά στοιχεία για τη φετινή τουριστική κίνηση κατέγραψε η Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του διοικητή της ΤτΕ, οι εισπράξεις από τον τουρισμό το πρώτο δίμηνο του έτους ήταν μειωμένες κατά 20,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Μειωμένες κατά 20,6% ήταν όμως και οι δαπάνες των Ελλήνων για ταξίδια στο εξωτερικό. Την ίδια σχεδόν κάμψη (20,8%) καταγράφει και η τουριστική κίνηση προς την Ισπανία το τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου, ενώ μεγαλύτερες αντιστάσεις στη διεθνή κρίση εμφανίζει η Τουρκία, όπου η μείωση των αφίξεων ήταν της τάξης του 4,2%.Πιο αναλυτικά: Τουρισμός
Οι καθαρές εισπράξεις από την παροχή ταξιδιωτικών υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν το 52,3% του συνόλου των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες, ανήλθαν το 2008 σε 3,7% του ΑΕΠ και κάλυψαν το 20,3% περίπου του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Το 2008 οι καθαρές εισροές από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 1,4%, ενώ ο ρυθμός μεταβολής των αφίξεων παρουσίασε μικρή κάμψη, παρά την ανοδική τάση που παρατηρήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2008. Η μέση διάρκεια παραμονής παρουσιάζει μικρή πτώση, ενώ αυξημένη εμφανίζεται η δαπάνη ανά ταξίδι και η δαπάνη ανά διανυκτέρευση.
Ο κύριος όγκος των εισπράξεων από την παροχή ταξιδιωτικών υπηρεσιών αφορά επισκέπτες προερχόμενους από χώρες της ΕΕ-27. Ωστόσο, το μερίδιό τους εμφανίζει πτωτική τάση την τελευταία διετία. Τα 2/3 περίπου των εισπράξεων αυτών αφορούν κατοίκους της ζώνης του ευρώ, η συμμετοχή των οποίων στο σύνολο των ταξιδιωτικών εισπράξεων διαμορφώθηκε στο 47,6% το 2008. Οι δύο πιο σημαντικές χώρες προέλευσης ταξιδιωτών είναι η Γερμανία (16,5%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (16,1%).
Το 2008 τα μερίδια των χωρών αυτών μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2007 κατά 2 και 3 εκατοστιαίες μονάδες αντίστοιχα, γεγονός που αντανακλάται και στην προαναφερθείσα πτώση των μεριδίων των χωρών της ΕΕ-27 και της ζώνης του ευρώ.
Από τις χώρες εκτός της ΕΕ-27, η συμμετοχή της Ρωσίας παρουσίασε ανοδική τάση.Προβλήματα και προοπτικές του τουρισμού Οι συνθήκες της αγοράς ―εξάρτηση κυρίως από την ευρωπαϊκή αγορά και από μεγάλους Ευρωπαίους tour operators― τείνουν να προκαλούν συμπίεση των τιμών όταν οι τελευταίοι δείχνουν απροθυμία ανταπόκρισης στις αρχικά υψηλές προσφερόμενες τιμές των Ελλήνων ξενοδόχων.
Τελικά οι Έλληνες ξενοδόχοι αναγκάζονται να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές, με στόχο πλέον την κάλυψη τουλάχιστον του κόστους. Δεδομένου όμως ότι το κόστος βαίνει αυξανόμενο, οι εξελίξεις αυτές, όπως είναι φυσικό, περιορίζουν σημαντικά την κερδοφορία του τουριστικού τομέα, ο οποίος καταφεύγει σε προσφορές “ολοκληρωμένων πακέτων”.
1 Η τακτική αυτή έχει επίπτωση στη σχέση ποιότητας και τιμής, επειδή οι Έλληνες ξενοδόχοι αναγκάζονται να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε ολοένα χαμηλότερες τιμές μειώνοντας το κόστος τους, με προφανείς επιπτώσεις στην ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών.
Για την εξέταση των προβλημάτων του τουρισμού πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:
· Η πλειοψηφία των τουριστών έχει μεσαία ή χαμηλά εισοδήματα..
·Το ελληνικό τουριστικό προϊόν παρουσιάζει έντονη εποχικότητα, με έμφαση στην προσφοράτου συνδυασμού “ήλιος και θάλασσα”, χωρίς να δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
·Υπάρχουν αδυναμίες της τουριστικής υποδομής και έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Επίσης υπάρχουν ελλείψεις στην υποδομή των χερσαίων μεταφορών.
Οι προσπάθειες για αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων θα πρέπει να αποσκοπούν κατά κύριο λόγο στην αύξηση της δαπάνης ανά ταξίδι. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την παροχή περισσότερων και ανώτερης ποιότητας υπηρεσιών, καθώς και υπηρεσιών για ειδικά ενδιαφέροντα (π.χ. καταδυτικός τουρισμός).
Σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης υπάρχουν και στον κλάδο των επαγγελματικών ταξιδιών προς ελληνικούς προορισμούς, ιδίως σε περιόδους εκτός αιχμής (συνεδριακός τουρισμός κ.λπ.). Επίσης, η κατανομή των εισπράξεων ανά χώρα προέλευσης δείχνει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για περαιτέρω διείσδυση στις νέες αγορές, όπως της Ρωσίας, των νέων χωρών της ΕΕ και πολλών αναδυόμενων χωρών.
Το ελληνικό τουριστικό προϊόν παρουσιάζει υψηλή ελαστικότητα ζήτησης ως προς τις τιμές (μια αύξηση των τιμών στρέφει εύκολα τους τουρίστες προς ανταγωνιστικές αγορές) αλλά και ως προς τα εισοδήματα (μια δυσμενής οικονομική συγκυρία στις χώρες προέλευσης επηρεάζει αρνητικά την τουριστική δαπάνη).
Η διεθνής οικονομική κρίση αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς την ταξιδιωτική συμπεριφορά παγκοσμίως. Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, το 2009 οι τουριστικές αφίξεις θα παραμείνουν σταθερές ή ακόμη και θα παρουσιάσουν μείωση της τάξεως του 1% έως 2%.
Ιδίως οι ευρωπαϊκές χώρες-προορισμοί αναμένεται ότι θα επηρεαστούν περισσότερο, καθώς πολλές από τις βασικές χώρες προέλευσης τουριστών προς αυτές βρίσκονται ήδη σε οικονομική ύφεση.Ειδικά οι ρυθμοί ανάπτυξης των παραδοσιακών χωρών προέλευσης του ελληνικού τουρισμού (Ην. Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία) προβλέπεται ότι θα είναι αρνητικοί το 2009. Επομένως, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση θα μειωθεί περαιτέρω.
Η εν λόγω πτώση των αφίξεων, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη συρρίκνωση της μέσης διάρκειας παραμονής των επισκεπτών από τις χώρες αυτές, πρόκειται να επηρεάσει σημαντικά τα έσοδα από τον τουρισμό.
Τατιάνα Ρόκου