Οδηγός επιβίωσης εν μέσω κρίσης
Τι φέρνει το 2010 για καταθέτες, επενδυτές και δανειολήπτες

Νέα δεδομένα σε καταθέσεις, επενδύσεις, δάνεια αλλά και στην κτηματαγορά φέρνει το 2010. Καθώς η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι πιεσμένη και από τις υποβαθμίσεις των διεθνών οίκων, μετοχές και ομόλογα έχουν βρεθεί στη μέγγενη των κερδοσκοπικών πιέσεων και προκαλούνται ερωτήματα για την πορεία των αγορών αλλά και ανασφάλεια στους καταθέτες.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Τα Νέα, τα σύννεφα της κρίσης φαίνεται ότι αραιώνουν στην παγκόσμια οικονομία, η ανάκαμψη όμως παραμένει εύθραυστη και οι διεθνείς αναλυτές προειδοποιούν ότι ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους.
Ήδη πληθαίνουν οι εκτιμήσεις για αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέχρι τα τέλη του 2010, γεγονός που θα σημάνει το τέλος του φθηνού χρήματος για τα νοικοκυριά.
Όσο για την Ελλάδα, όπως τονίζουν τραπεζίτες, χρηματιστές και στελέχη της αγοράς, το μεγάλο στοίχημα για το 2010 δεν είναι άλλο από την αποτελεσματικότητα του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση τους πρώτους μήνες του νέου έτους.
 Τα όποια νέα μέτρα θα αποτελέσουν «δείγμα γραφής» των προθέσεων του οικονομικού επιτελείου, αλλά και «πυξίδα» για την προσπάθεια που γίνεται προκειμένου η ελληνική οικονομία αφενός να επανέλθει σε ανοδικούς ρυθμούς και αφετέρου να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων εταίρων.
 Σε αυτό το ευμετάβλητο κλίμα, όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς, δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες τόσο...........

για τους δανειολήπτες όσο και για τους επενδυτές. Δεν λείπουν όμως και οι παγίδες, τις οποίες πρέπει να αποφύγουν όσοι θέλουν να βγουν αλώβητοι από αυτή τη συγκυρία.

Βάσει όλων αυτών, η εφημερίδα Τα Νέα δίνει έναν «οδηγό επιβίωσης» για καταθέτες, επενδυτές και δανειολήπτες: 

Καταθέσεις

Απολύτως ασφαλείς παραμένουν οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, παρά τα όσα κατά καιρούς έχουν ακουστεί στην αγορά, όπως διαβεβαιώνουν τραπεζικά στελέχη αλλά και παράγοντες της αγοράς. Καθώς ο κύκλος των υποβαθμίσεων της ελληνικής οικονομίας από τους ξένους οίκους έκλεισε (τουλάχιστον προς το παρόν), η ηρεμία επανέρχεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δεν υπάρχει κίνδυνος για τα χρήματα των καταθετών, εξηγούν οι τραπεζίτες.
 Ωστόσο, η αύξηση του κόστους δανεισμού τόσο για το Δημόσιο όσο και κατ΄ επέκταση για τις τράπεζες λόγω των υποβαθμίσεων, αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις τους πρώτους μήνες του 2010. Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, μετά το μπαράζ των υποβαθμίσεων τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα στραφούν στην εσωτερική αγορά προκειμένου να αναζητήσουν ρευστότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι αποδόσεις θα ανεβούν- σύμφωνα με τις εκτιμήσεις- ακόμα και 1% επιπλέον από τα τρέχοντα επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι το 2010 και ανάλογα με την τράπεζα τα ονομαστικά επιτόκια για τις καταθέσεις προθεσμίας ενδέχεται να αγγίξουν έως και το 3,5%- 4%, ανάλογα με το ποσό.

Ομόλογα

Μεγάλοι χαμένοι από τις πιέσεις που υφίσταται η ελληνική οικονομία είναι οι κάτοχοι ομολόγων τόσο του Δημοσίου όσο και των τραπεζών, καθώς η αξία τους στη δευτερογενή αγορά έχει μειωθεί σημαντικά. Εν τούτοις, δεδομένου ότι το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας δεν είναι υπαρκτό, τα κουπόνια των ομολόγων πληρώνονται κανονικά οπότε οι επενδυτές δεν χάνουν τα χρήματά τους. Μάλιστα, μετά και την ήπια υποβάθμιση από τη Μoody΄s, η αξία των κρατικών ομολόγων ενισχύθηκε και τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι αν τελικά τα κρατικά μέτρα αποδώσουν καρπούς, όσοι επενδύσουν σήμερα στα υποτιμημένα ελληνικά ομόλογα μπορεί να έχουν σημαντικές κεφαλαιακές αποδόσεις, ακόμα και κατά τη διάρκεια του 2010.
 Παράλληλα, οι διεθνείς πιέσεις σημαίνουν ότι το Δημόσιο όταν αναζητήσει δανεισμό στις διεθνείς αγορές- κάτι που αναμένεται να γίνει τους πρώτους μήνες του νέου έτους- θα αναγκαστεί να δώσει υψηλές αποδόσεις προκειμένου να εξασφαλίσει τα αναγκαία κεφάλαια. Μάλιστα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήδη στο κυβερνητικό επιτελείο συζητείται το ενδεχόμενο να εκδοθούν και «λαϊκά ομόλογα» στοχευμένα στην εγχώρια αγορά. Και στις δύο περιπτώσεις, οι εκδόσεις θα συνοδεύονται από υψηλά ονομαστικά επιτόκια (πιθανότατα άνω του 5%), κάτι που σημαίνει ανάλογα δελεαστικές αποδόσεις για όσους έχουν τα διαθέσιμα κεφάλαια και δεν πιέζονται.

Μετοχές

Η πίεση στην οικονομία είχε άμεσο αντίκτυπο στο Χρηματιστήριο, το οποίο έχασε μεγάλο μέρος των κερδών και ο Γενικός Δείκτης από τις 3.000 μονάδες έφτασε ακόμα και στις 2.100 μονάδες. Όπως αναφέρουν τραπεζίτες και χρηματιστές, τώρα το παιχνίδι στο Χ.Α. γίνεται σε περίπου 20 μετοχές, κυρίως της υψηλής κεφαλαιοποίησης, οι οποίες άγονται και φέρονται από τις διαθέσεις των διεθνών χαρτοφυλακίων. Και για όσο διάστημα θα διαρκεί η αβεβαιότητα για την πορεία της οικονομίας, το Χρηματιστήριο θα θυμίζει «ρώσικη ρουλέτα» με μεγάλες διακυμάνσεις. Πάντως η πορεία των διεθνών αγορών - που βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα 12μήνουαφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς μόλις σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην Ελλάδα η ελληνική κεφαλαιαγορά θα επιδιώξει να καλύψει το χαμένο έδαφος. Παράλληλα, χρηματιστές εκτιμούν ότι θα υπάρξουν ευκαιρίες και στη μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση, σε περίπτωση κατά την οποία ενεργοποιηθούν τα εγχώρια χαρτοφυλάκια, που το τελευταίο διάστημα βρίσκονται σε ύπνωση. Προϋπόθεση βέβαια για να συμβεί αυτό είναι να ληφθούν μέτρα στήριξης του θεσμού, αλλά και να επανέλθουν- με κίνητραοι μικροεπενδυτές.

Δάνεια

Ο κύκλος του φθηνού χρήματος αναμένεται να κλείσει κατά τη διάρκεια του 2010, αλλάζοντας τα δεδομένα για τους δανειολήπτες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και αν συνεχιστεί η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, μέχρι τα τέλη του νέου έτους η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να αυξήσει τουλάχιστον δύο φορές το βασικό επιτόκιο του ευρώ, φέρνοντας το κόστος του χρήματος τουλάχιστον στο 1,5% έναντι του 1% σήμερα.
 Το πρώτο τρίμηνο του 2010 αναμένεται μπαράζ προσφοράς νέων προϊόντων από τις ελληνικές τράπεζες, με κοινή συνισταμένη την αναχρηματοδότηση υπαρχουσών οφειλών από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Ήδη η Εθνική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να ρίξει στην αγορά τέτοια προϊόντα και το παράδειγμά της αναμένεται να ακολουθήσουν και οι λοιπές τράπεζες.
 Αυτός ο συνδυασμός ανοίγει τον δρόμο για αναχρηματοδότηση δανείων με πολύ ευνοϊκούς όρους, εξασφαλίζοντας στους δανειολήπτες χαμηλότερα επιτόκια αλλά και ασφάλεια έναντι της κυοφορούμενης αύξησης των επιτοκίων εφόσον κλειδώσουν σε σταθερό επιτόκιο. Παράλληλα, υποψήφιοι πελάτες με ισχυρό οικονομικό προφίλ μπορούν να διαπραγματευθούν και να επιτύχουν χαμηλότερα επιτόκια ακόμη και για νέα δάνεια. Ενδεικτικό είναι ότι - όπως ανέφερε υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος- ένας δανειολήπτης που πληροί τις προϋποθέσεις και θέλει να χρηματοδοτήσει το 70% - 80% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, μπορεί να πάρει δάνειο με τραπεζικό περιθώριο ακόμα και κάτω από 2%, δηλαδή τελικό επιτόκιο κάτω του 3%.

Ακίνητα

Καλή χρονιά για αγορές ακινήτων αναμένεται να είναι το 2010, καθώς από τη μια η κρίση έχει μειώσει τις απαιτήσεις αρκετών κατασκευαστών και από την άλλη η φοροαπαλλαγή του 40% των τόκων- που ισχύουν μέχρι τα τέλη του νέου έτους- αποτελεί επιπλέον κίνητρο. Όπως αναφέρουν στελέχη της κτηματαγοράς, παρότι οι ονομαστικές μειώσεις των τιμών δεν υπερβαίνουν το 5%- 10%, στην πραγματικότητα οι κατασκευαστές ρίχνουν ακόμα και 15% επιπλέον το κόστος των ακινήτων, όταν οι αγοραστές έρθουν με «ζεστό χρήμα». Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν και πραγματικές ευκαιρίες με τιμές που μειώνονται πλέον του 20%, αν ο πωλητής είναι πιεσμένος λόγω των οικονομικών υποχρεώσεών του.
 Επίσης η φοροαπαλλαγή του 40% των τόκων για την πρώτη αλλά και τη δεύτερη κατοικία που ισχύει μέχρι τα τέλη του 2010 αποτελεί επιπλέον «δώρο» για όσους θέλουν να αποκτήσουν στέγη.

Πετρέλαιο - χρυσός

Η κούρσα τιμών του χρυσού αλλά και το ράλι τιμών του πετρελαίου έδωσαν σημαντικά κέρδη σε όσους «πόνταραν» σε αυτά το 2009. Πλέον οι αναλυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί χωρίς να αποκλείουν σημαντική διόρθωση τους προσεχείς μήνες. Ειδικά για τις τιμές του χρυσού οι γνώμες διίστανται, καθώς από τη μια οι «θιασώτες» της επένδυσης στο πολύτιμο μέταλλο θεωρούν ότι θα συνεχίσει να αποτελεί «ασφαλή λιμένα» σε περιόδους κρίσης, ενώ οι πολέμιοι πιστεύουν ότι το ξέφρενο ράλι θα καταλήξει σε βίαιη διόρθωση.

Ευρώ - δολάριο

Μετά το ράλι στο 1,50, η ισοτιμία ευρώ- δολάριο προσγειώθηκε στο 1,42. Παρ΄ όλα αυτά υπάρχουν ακόμη εκτιμήσεις από διεθνείς επενδυτικούς οίκους που «βλέπουν» την ισοτιμία να φτάνει ακόμα και στο 1,70 το 2010, ανταμείβοντας εκείνους που θα συνεχίσουν να «ποντάρουν» στο ενιαίο νόμισμα. Κλειδί των εξελίξεων θα αποτελέσει η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, αλλά και το αν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να επιτρέπουν τη διολίσθηση του νομίσματός τους προκειμένου να στηρίξουν τις εξαγωγές τους έναντι της Ευρώπης.

Διεθνή χρηματιστήρια

Οι χρηματαγορές και στις δύο όχθες του Ατλαντικού έχουν καταγράψει σημαντικά κέρδη το δεύτερο εξάμηνο του 2009 και πλέον οι μετοχές στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γερμανία είναι διαπραγματεύσιμες σε υψηλά επίπεδα 12μήνου. Η διαφαινόμενη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας αποσοβεί το ενδεχόμενο βίαιης πτώσης και επιστροφής στα χαμηλά επίπεδα του 2008 ή των αρχών του 2009. Δεν σημαίνει όμως ότι αποκλείονται βίαιες διορθώσεις, καθώς τα χρηματιστήρια έχουν καταγράψει κέρδη άνω του 50% χωρίς κανένα ουσιαστικό πισωγύρισμα.