Με τις διατάξεις για το «Επιτελικό κράτος» οικοδομούμε ένα σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Διοικητική αναδιάρθρωση Μέρος 1

ΘΑΝΑΣΗΣ ΖΕΜΠΙΛΗΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΝΔ
Με τις διατάξεις του νόμου για την «οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης», που ψηφίστηκε χθες (6-8-2019), καταβάλλεται μία φιλόδοξη μεταρρυθμιστική προσπάθεια στη δημόσια διοίκηση προκειμένου να αρθούν χρόνιες παθογένειες και παράλληλα να δημιουργηθούν λειτουργικές και αποτελεσματικές δομές για την παραγωγή και ευδοκίμηση των δημόσιων πολιτικών. Παρά ταύτα δέχθηκε άδικη και πολλές φορές αντιφατική κριτική. Από την μία ότι με την νέα επιτελική υπηρεσία της προεδρίας της ...
κυβέρνησης δημιουργείται μία υδροκέφαλη και υπερσυγκεντρωτική δομή και από την άλλη ότι με την δημιουργία μίας ενιαίας αρχής διαφάνειας και την συνεπαγόμενη ενσωμάτωση υπηρεσιών και μείωση σημαντικού  δημοσιονομικού βάρους, προωθείται  μία νεοφιλελεύθερου τύπου φιλοσοφία στους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση αυτή δεν είναι εγκλωβισμένη σε προκαταλήψεις και ιδεοληπτικά στερεότυπα, αλλά αντίθετα με ελευθερία σκέψης και ανοικτούς ορίζοντες προκρίνει τα πλέον προηγμένα και επιτυχημένα συστήματα διοίκησης, υιοθετώντας δοκιμασμένες διεθνείς πρακτικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας σύγχρονης εποχής.

Η μόνη μας εμμονή είναι να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του Ελληνικού Λαού και να εργαστούμε άοκνα με ισχυρή πολιτική βούληση και σχέδιο, για να δημιουργήσουμε μια αυτοδύναμη και ισχυρή Ελλάδα.

Στα πλαίσια αυτά εισάγεται στην εγχώρια διοίκηση μία πρωτόγνωρη διαδικασία. Στη χώρα μας που συνήθως ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός δίνει την θέση του στο τυχαίο, το προσωρινό και το ευκαιριακό, εισάγεται ένας ετήσιος ολοκληρωμένος και πολυεπίπεδος στρατηγικός προγραμματισμός του κυβερνητικού έργου, με βάση προκαθορισμένη στοχοθεσία, αυστηρά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και υποχρέωση λογοδοσίας. Με το ενοποιημένο Σχέδιο της Κυβερνητική Κυβερνητικής πολιτικής και τα Σχέδια δράσεις των υπουργείων θα αποτυπώνονται οι βασικές κυβερνητικές προτεραιότητες, οι δράσεις, οι επιλογές και το σημαντικότερο: θα συνοδεύονται από ένα ρυθμιστικό σχέδιο με τον προγραμματισμό των απαραίτητων νομοθετικών και κανονιστικών  πρωτοβουλιών για την υλοποίηση των προβλεπόμενων δημόσιων πολιτικών.

Είναι προφανές ότι για να υλοποιηθεί ένα τόσο φιλόδοξο και καινοτόμο εγχείρημα χρειαζόμαστε μία ισχυρή επιτελική δομή που θα συντονίζει και θα παρακολουθεί τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του κυβερνητικού έργου σε διυπουργικό επίπεδο, οργανώνοντας και κινητοποιώντας το σύνολο των υπηρεσιών προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίστοιχες δομές υφίστανται και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Κράτη που διακρίνονται για την θωράκιση των δημοκρατικών τους θεσμών, τον σεβασμό στην διάκριση των εξουσιών και την παροχή ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών. Συνεπώς οι ισχυρισμοί ότι με το νόμο έχουμε υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στον Πρωθυπουργό δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, καθώς από καμία διάταξη δεν προβλέπεται αντίστοιχη μεταφορά αρμοδιότητας. Αντίθετα η θέσπιση κανόνων λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου και η υποχρεωτική λογοδοσία επί προκαθορισμένων στόχων αμβλύνουν και σχετικοποιούν τις εξουσίες του Προέδρου της Κυβέρνησης. Επίσης η αιτίαση ότι με το νέο νόμο ο πρωθυπουργός επιχειρεί να ελέγχει τους υπουργούς του, φοβάμαι ότι αγνοεί την κυρίαρχη και δεσπόζουσα θέση που κατέχει ο πρωθυπουργός στο παρόν πολιτικό και συνταγματικό σύστημα, ιδιαίτερα μετά την αναθεώρηση του 1986.Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε επίσης ότι η θέσπιση κανόνων καλής νομοθέτησης λειτουργεί ως ανάχωμα  στις αυθαιρεσίες της εκτελεστικής εξουσίας.

Στην πραγματικότητα οι αιτιάσεις αυτές υποκρύπτουν μια διαφορετική κοσμοθεωρία. Μια άλλη πολιτική. Αυτή της κυβέρνησης τύπου συνομοσπονδίας, με τα υπουργεία αυτόνομα, να σχεδιάζουν αποκλίνουσες και πολλές φορές προσωπικές πολιτικές και ένα πρωθυπουργό που απλώς προεδρεύει και παρακολουθεί μοιρολατρικά τις εξελίξεις. Αυτό το μείγμα όμως διαχειριστικής ανεπάρκειας και αδιαφορίας είναι σίγουρο ότι δεν χαρακτηρίζει την δική μας κυβέρνηση.

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η οποιαδήποτε επιτελική δομή δεν μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, εάν δεν συνοδευτεί από μία γενναία προσπάθεια συνολικής αναδιάρθρωσης της δημόσιας διοίκησης, ώστε να λειτουργεί ανεπηρέαστη από πολιτικές εναλλαγές. Εάν δεν μπορέσουμε να φτάσουμε το μοντέλο μιας κρατικής μηχανής που μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα με ακυβερνησία 589 ημερών, τουλάχιστον να μην έχουμε υστέρηση στα δημόσια έσοδα, κατά την προεκλογική περίοδο, λόγω της χαλάρωσης του κρατικού μηχανισμού. Προς αυτή την κατεύθυνση επιχειρείται να τονωθεί η αυτοπεποίθηση της δημόσιας διοίκησης. Οι διατάξεις του νόμου διαπνέονται από βαθιά εμπιστοσύνη στους άξιους και φιλότιμους δημόσιους λειτουργούς. Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι ανατίθενται στους επικεφαλής της δημοσιοϋπαλληλικής ιεραρχίας η έκδοση των ατομικών διοικητικών πράξεων ,γεγονός που συμβάλλει στην αποκέντρωση, περιορίζει δραστικά την γραφειοκρατία και επιφέρει πλήγμα στη ρουσφετολογική πρακτική. Και είναι θλιβερό ότι συνάδελφοι της αξιωματικής αντιπολίτευση διαφώνησαν και σ΄αυτό, καταδεικνύοντας ποιοι είναι πραγματικά οι θιασώτες ενός συγκεντρωτικού, φαύλου και πελατειακού συστήματος. Ποιοι είναι αυτοί που ανατροφοδοτούν την κομματική ηγεμονία στις σχέσεις του πολίτη με το κράτος.

Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι μόνιμοι Γενικοί Γραμματείς προέρχονται από την διοίκηση, επιβραβεύοντας έτσι τα ικανά και έντιμα στελέχη της. Είναι η σίγουρη και δοκιμασμένη επιλογή που πρέπει να ακολουθήσουμε, έχοντας την εμπειρία της παταγώδους αποτυχίας του Ν. 4369/2016. Εννοώ το εθνικό μητρώο επιτελικών στελεχών που οδηγήθηκε σε τραγελαφικές καταστάσεις με τις φωτογραφικές προκηρύξεις που είχαν ως συνέπεια οι υποψήφιοι, πλην των εκλεκτών, να μην πληρούν ούτε τα τυπικά προσόντα. Έτσι από τους 60 ή τους 90 υποψηφίους σε κάθε διαγωνισμό έφταναν μόλις 2 ή 3 υποψήφιοι στο στάδιο της συνέντευξης. Τελικό αποτέλεσμα; Με τις ενστάσεις, τις εμπλοκές και τις διαρκείς παρατάσεις, να παραμείνουν οι διορισμένοι από την κυβέρνηση Γ.Γ. στα υπουργεία. 

Αλλά η επιτομή της προχειρότητας του σχεδιασμού στις δημόσιες υποθέσεις είναι ο πολυκερματισμός των ελεγκτικών σωμάτων, που με εξαίρεση τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, υπάγονται οργανικά στα επιμέρους αρμόδια υπουργεία. Η πολυδιάσπασή τους δεν υπηρετούσε κάποια λογική, απλώς έτυχε να συσταθούν σε διαφορετικούς χρόνους. Με την συγκεκριμένη διάταξη δημιουργείται μία αρχή, αίρονται οι υφιστάμενες επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και περιβάλλονται πλέον όλες οι ελεγκτικές υπηρεσίες που ενσωματώνονται με το κύρος της Ανεξάρτητης Αρχής, ώστε να επιτελέσουν απερίσπαστες το έργο τους. Χωρίς να υπόκεινται πλέον σε κυβερνητικό έλεγχο θα μπορέσουν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της διαφθοράς, της κακοδιοίκησης και της ατιμωρησίας στο δημόσιο.

Εν κατακλείδι, ο νόμος που ρυθμίζει στην τελευταία πάγια διάταξή του τον εορτασμό του 2021, επιχειρεί να οικοδομήσει ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος αντάξιο του ιστορικού μας έθνους, αίροντας τις στρεβλώσεις και τις παθογένειες του παρελθόντος και αφήνοντας οριστικά πίσω επιρροές της οθωμανικής περιόδου, έστω και τώρα, σχεδόν 200 χρόνια μετά την Παλιγγενεσία!