ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

 ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ κ. Γ. ΡΑΓΚΟΥΣΗ

    Μετά από τόση αναμονή, η οποία άξιζε τον κόπο βεβαίως, γιατί όλα όσα ειπώθηκαν ήταν σημαντικά, προφανώς κάτι παραπάνω πρέπει να πω από αυτά που είχα ετοιμάσει. Βέβαια, ξέρω ότι αυτό που θέλετε εσείς θα ήταν να σας έλεγα μερικούς από τους Δήμους τους 370, αλλά δεν τους έχουμε διαμορφώσει και δεν θα τους διαμορφώσουμε, αν δεν συζητήσουμε πρώτα μαζί σας.
    Αγαπητέ Πρόεδρε, αγαπητά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ, αγαπητές και αγαπητοί εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας μας, συνάδελφοι, επίσης συνάδελφοι στη Βουλή και στην κυβέρνηση, δεν είναι τυχαίο, δεν είναι δυσεξήγητο.
    Όλοι όσοι βρισκόμαστε στην αίθουσα αυτή έχουμε κοινή τη συνείδηση ότι πράγματι βρισκόμαστε μπροστά σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας της Αυτοδιοίκησης της χώρας μας, μετά από κυοφορία πολλών ετών, μετά από μία μακρά περίοδο ωρίμανσης και του αυτοδιοικητικού κινήματος και των επεξεργασιών του. Μετά, επίσης, είναι αλήθεια, από πολλές μεταβολές, πολλές αναβολές, πολλούς δισταγμούς, πολλές καθυστερήσεις από την................

πλευρά του κράτους, καθυστερήσεις, που λυπάμαι που θα το πω, που είχαν μια πολύ μεγάλη και βασική αιτία, τον δισταγμό για την ανάληψη της μεγάλης πολιτικής και θεσμικής ευθύνης που απαιτείται για να πάει ο τόπος μπροστά, για να πάει η Αυτοδιοίκηση της χώρας μπροστά.
    Ήρθε σήμερα η ώρα το Συνέδριο αυτό να σημάνει πράγματι μία νέα αρχή για την επαναθεμελίωση της Αυτοδιοίκησης, μια νέα αρχή για την αποκεντρωμένη διοίκηση, μια νέα αρχή συνολικά για το κράτος, αλλά και για το πολιτικό μας σύστημα, και δεν είναι καθόλου μα καθόλου τυχαία αυτή η μεγάλη πολιτική συζήτηση που έχει ξεκινήσει στη χώρα. Είναι και σημαντική, είναι και βάσιμη και γερά εδραιωμένη, γιατί πράγματι αναφέρεται σε όλα αυτά τα επίπεδα ταυτόχρονα.
    Τίποτα λιγότερο από όλα αυτά δεν ξεκινάμε με το πρόγραμμα «Καλλικράτης». Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι ιστορική και είναι ευτύχημα για τη χώρα το ότι το πολιτικό δυναμικό που υπηρετεί την ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει απόλυτη συναίσθηση του ιστορικού του ρόλου. Έχετε απόλυτη συναίσθηση του ιστορικού σας ρόλου.
    Η ευκαιρία που έχουμε στα χέριά μας, μέσα σε δύσκολες συνθήκες, εξαιρετικά δύσκολες και δυσμενείς συνθήκες, και δημοσιονομικά αλλά και από πλευράς χρόνου, η ευκαιρία, παρ’ όλα αυτές τις δύσκολες συνθήκες, είναι μοναδική.
    Ξέρουμε ότι η ευθύνη μας είναι μεγάλη. Όμως, το πρόγραμμα «Καλλικράτης» δεν είναι όνειρο. Είναι πραγματικότητα μιας ζώσας, μιας δρώσας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ενός πολιτικού δυναμικού της χώρας, που έχοντας στην πλάτη του την εντολή του ελληνικού λαού στις 4 Οκτωβρίου, αναλαμβάνει τις πολιτικές και ιστορικές του ευθύνες, γιατί δεν μπορεί άλλο η χώρα να βαδίζει με όνειρα. Δεν μπορεί άλλο η χώρα να πηγαίνει μπροστά με πολιτικές ηγεσίες, που έχουν την αλλαγή, τη θεμελίωση, την επαναθεμελίωση της Αυτοδιοίκησης ως όνειρο. Γιατί ονειρεύονται, και μπορούν και πρέπει να ονειρεύονται αυτοί που δεν έχουν ζητήσει από τον ελληνικό λαό την ευθύνη να πράξουν, και η πράξη είναι το δύσκολο. Η πράξη είναι που απαιτεί την πολιτική ευθύνη, η πράξη είναι που δεν μας επιτρέπει άλλο να ονειρευόμαστε για όλα αυτά.
    Όμως, πρέπει να σταθούμε ενώπιον του ελληνικού λαού, του κόσμου του Αυτοδιοίκησης, απέναντι στην ιστορία αυτού του τόπου, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, να παρουσιάσουμε, αναλαμβάνοντας πλήρως την πολιτική ευθύνη, τις θέσεις μας, να ακούσουμε την κριτική, να ακούσουμε τις επισημάνσεις, να βελτιωθούμε, να προσαρμοστούμε, να γίνουμε ακόμη καλύτεροι, για να μπορέσουμε να παραδώσουμε στον ελληνικό λαό, στους Έλληνες πολίτες αυτό που δικαιούνται. Αν για έναν πραγματικά λόγο είμαστε ικανοποιημένοι είναι για το γεγονός ότι σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να σας κοιτάμε στα μάτια, ως κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, είναι γιατί είχαμε αναλάβει απέναντί σας μία ευθύνη, και ευθύνη δεν ήταν σώνει και καλά να παρουσιάσουμε αυτό που εσείς περιμένετε, σώνει και καλά να παρουσιάσουμε αυτό, με το οποίο εσείς θα συμφωνείτε 100%. Είχαμε αναλάβει την ευθύνη, να αναλάβουμε την ευθύνη μας και να σας πούμε επιτέλους την πολιτική άποψη της πολιτικής ηγεσίας της χώρας για το τι πρέπει να γίνει με τον Β΄ Βαθμό, τι πρέπει να γίνει με το Α΄ Βαθμό, τι πρέπει να γίνει με την αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση.
    Την ευθύνη αυτή, φάνηκε καθαρά και από την ομιλία του Πρωθυπουργού, τη συναισθανόμαστε όλοι μας, βεβαίως με πρώτο τον ίδιο τον Γιώργο Παπανδρέου και βλέπουμε με μεγάλη ικανοποίηση πως την ίδια ακριβώς στάση ευθύνης έχει και η Αυτοδιοίκηση, έχετε και όλοι εσείς μαζί με τις απόψεις σας βεβαίως.
    Η νέα αυτή αρχή, στην οποία αναφέρθηκε ο Πρωθυπουργός, είναι ταυτόχρονα ολοκλήρωση μιας μακράς διαδρομής. Είναι σε όλους και σε όλες σας γνωστές οι μεγάλες τομές της καθιέρωσης της κρατικής Περιφέρειας, της εισαγωγής της Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης, της αιρετής Νομαρχίας, του προγράμματος για τα χρόνια του πράγματι επαναστατικού προγράμματος Καποδίστριας, τομές, αλλαγές, με τις οποίες έγιναν αποφασιστικά βήματα.
    Πάνω σε όλες αυτές τις αλλαγές χτίζει ο «Καλλικράτης». Την εμπερία τους αξιοποιεί, την κοινή γνώση που αποκτήσαμε όλοι όλα αυτά τα χρόνια, στα οποία εφαρμόστηκαν όλες αυτές οι προβλέψεις, όλες αυτές οι αλλαγές.
    Το θετικό κεκτημένο αυτών των δομών επιχειρεί να κατοχυρώσει και να πολλαπλασιάσει και βεβαίως να αντιμετωπίσει μέσα από μία νηφάλια αξιολόγηση όσες πράγματι ελλείψεις ή προβλήματα διαφάνηκαν στην πορεία. Αυτό είναι δεδομένο για τον Καποδίστρια και για τον «Καλλικράτη», από τώρα μπορεί να το προεξοφλήσει κανείς αυτό, γιατί αλίμονο, αν μέσα σε ένα θεσμικό πλαίσιο, όσο καλά και αν το φτιάξεις, όσο καλά και αν νομίσεις ότι προσαρμόσεις, μπορείς να εγκλωβίσεις την πραγματική ζωή, να εγκλωβίσεις την πραγματική δυναμική της κοινωνίας, να εγκλωβίσεις τις πραγματικές κάθε φορά διαφορετικές στάσεις και επιλογές των πολιτών. Μα βεβαίως και η ζωή θα παράγει διαρκώς καινούργιες προτεραιότητες, καινούργια προβλήματα, καινούργιες ανάγκες και βεβαίως, διαρκώς θα χρειάζεται το θεσμικό πλαίσιο της χώρας να κοιτά ξανά τον εαυτό του, να κοιτά μέσα στον εαυτό του, για να δει τις αλλαγές που πρέπει να κάνει, για να ικανοποιήσει τις νέες ανάγκες, να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις.
    Ο «Καλλικράτης» χτίζει πάνω και σε μία ιδιαίτερα αξιόλογη δουλειά που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια, δουλειά καταρχήν της ίδιας της Αυτοδιοίκησης, της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ, προεργασία και δουλειά που ενσωμάτωσε χιλιάδες ώρες διαλόγου στις ΤΕΔΚ όλης της χώρας, που, και είχαν πραγματοποιηθεί πριν από χρόνια και πραγματοποιούνται ξανά τώρα.
    Επιστημονικές μελέτες του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που τόσο πολύ έχει ωφελήσει την Αυτοδιοίκηση στη χώρα, και με συμβολή βεβαίως των εργαζομένων, των αιρετών, όλων σας. Όλη αυτή τη δουλειά είχαμε υποχρέωση, όλη αυτή τη δουλειά αξιοποιεί ο «Καλλικράτης», μαζί βεβαίως και με τη δουλειά μιας υψηλού κύρους επιστημονικής Επιτροπής που συγκροτήσαμε όπως γνωρίζετε, και η οποία δούλεψε νυχθημερόν επί τρεις περίπου ολόκληρους μήνες, για να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε και να έχουμε εμείς τη δυνατότητα, αναλαμβάνοντας εμείς απέναντί σας την πολιτική ευθύνη, και να σας παρουσιάσουμε το πρόγραμμα «Καλλικράτης».
    Επιτρέψτε μου να προσθέσω και εγώ υπό αυτή την έννοια μία αναγνώριση που αξίζει στο προϊόν, αλλά και στον συλλογικό αυτό κόπο του κόσμου της Αυτοδιοίκησης, αλλά και στον τρόπο, με τον οποίο έγινε αυτή δουλειά. Άλλωστε, δεν είναι καθόλου μα καθόλου τυχαίο, είμαι βέβαιος ότι πολλοί από εσάς σε αυτή την αίθουσα όταν πιάσετε στα χέριά σας τις περίπου 50 σελίδες του προγράμματος «Καλλικράτης» το ίδιο θα αναγνωρίσετε τον εαυτό σας, κάποιοι θα βρουν μια δική τους ιδέα, μια δική τους πρόταση, μια δική τους ένσταση και αγωνία, που κάποια στιγμή μπορεί να διατύπωσαν σε ένα Δημοτικό Συμβούλιο ή σε ένα Κοινοτικό Συμβούλιο, σε μία συνεδρίαση συλλογικών Οργάνων της Αυτοδιοίκησης.
    Είμαστε βέβαιοι και νομίζω ότι όλοι σας έχετε βρει τη δική σας συμβολή και τις προβλέψεις που περιέχονται στις διατάξεις του «Καλλικράτη».
    Όλη αυτή η δουλειά της Αυτοδιοίκησης, η συνεισφορά του αυτοδιοικητικού κόσμου της χώρας ήρθε και συναντήθηκε με την πολιτική απόφασή μας, την πολιτική απόφαση της κυβέρνησης να κάνει πράξη μια ριζική, μια δομική αλλαγή στο κράτος, τη διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση.
    Ήταν πράγματι κορυφαία η δέσμευση του κυβερνητικού μας προγράμματος, βάσει του οποίου, συστατικού του οποίου σε μια ευνομούμενη και ολοκληρωμένη δημοκρατία, στη βάση του οποίου ζητήσαμε την εντολή του ελληνικού λαού. Ήταν ένα πρόγραμμα με απόλυτα ξεκάθαρες επιλογές, το οποίο παρουσιάστηκε διεξοδικά πριν από τις εκλογές και πράγματι, στο οποίο είχε πολλές φορές την ευκαιρία, ως αρχηχός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να αναφερθεί ο σημερινός Πρωθυπουργός και η απόφαση - και αυτό είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα - του ελληνικού λαού ήταν ρητή, κατηγορηματική και ανεπίδεκτη παρερμηνείας, και αυτή την απόφαση έχουμε ως τεράστιο βάρος στις πλάτες μας.
    Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε ούτε στιγμή με μια παρωχημένη πια κρατική δομή είπε ο ελληνικός λαός πολύ πρόσφατα. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με μια καθηλωμένη Αυτοδιοίκηση, χωρίς τις δυνάμεις που πρέπει να την τροφοδοτήσουν και τις οποίες τις έχει ανάγκη.
    Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με μια δυσλειτουργική εξάρτηση από ένα γραφειοκρατικό, βροντοφώναξαν οι Έλληνες πολίτες, αναποτελεσματικό και πελατειακό κεντρικό κράτος.
    Ήρθε η ώρα για μια νέα αρχιτεκτονική, που θα αποδώσει τα της Αυτοδιοίκησης στην Αυτοδιοίκηση και θα κάνει πράγματι το κράτος λειτουργικό και αποδοτικό. Θα βάλει στο κέντρο της λειτουργίας του την εξυπηρέτηση του πολίτη, αλλά και την ανάπτυξη κάθε τοπικής κοινωνίας, κάθε περιφέρειας. Δηλαδή, θα απελευθερώσει τις δυνάμεις της χώρας, που σήμερα νοιώθουν να ασφυκτιούν, νοιώθουν να εμποδίζονται. Δηλαδή, σε τελική ανάλυση τι θα κάνει; Θα εμπεδώσει μια νέα ποιότητα δημοκρατίας.
    Αυτή είναι η θεμελιώδης απόφαση που ενσωματώνεται στο πρόγραμμα «Καλλικράτης».
    Η δική μας ξεκάθαρη απόφαση ήταν να προχωρήσουμε άμεσα, παρά τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα. Δεν μπορούσε να είναι πιο ασφυκτικά. Δεν ήταν ούτε τόσο μικρά, για να μην έχει νόημα καν να ξεκινήσει η συζήτηση, δεν ήταν όμως και αυτά που πράγματι θα επιθυμούσαμε να έχουμε στη διάθεσή μας, για να μπορέσουμε να εξελίξουμε όλη αυτή την προσπάθεια με μία άνεση χρόνου.
    Αυτή λοιπόν η διαπίστωση, παρά την απογοητευτική της πλευρά ήταν ότι δεν μπορούμε άλλο να περιμένουμε και παρά το γεγονός ότι στο Υπουργείο, μετά τα τόσα χρόνια, δεν υπήρχε ούτε μια σελίδα χαρτί έτοιμο για αυτή την αλλαγή τη δομική, για αυτή τη μεταρρύθμιση, πήραμε την απόφαση να προχωρήσουμε, και δεν έχει κανείς σας και καμιά σας, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, είμαστε βέβαιοι, αμφιβολία. Όλοι το πιστεύετε, όλοι το συναισθάνεστε ότι, αν δεν προχωρήσουμε τώρα, κινδυνεύουμε να μην προχωρήσουμε ποτέ, και αυτό το δικαίωμα δεν το έχουμε. Για αυτό μπορεί να έχουμε μπροστά μας έναν δύσκολο, έναν πολύ απαιτητικό δρόμο, για να κάνουμε το πρόγραμμα «Καλλικράτης» πράξη, αλλά έχουμε το πιο πολύτιμο, την αποφασιστικότητα όλων ότι η χώρα και η Αυτοδιοίκηση έχουν ανάγκη την αρχιτεκτονική και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο χρονοτριβής. Άλλωστε, η νέα αρχιτεκτονική του κράτους εντάσσεται σε ένα συνολικό πλαίσιο διαρθρωτικών αλλαγών που είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη δημοσιονομική ανάταξη της χώρας, αλλά και την αναπτυξιακή επανεκκίνησή της, διαρθρωτικών αλλαγών απαραίτητων με επείγοντα χαρακτήρα.
    Με μία φράση, το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και η νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης είναι για τους λόγους αυτούς εθνική υπόθεση. Το διακύβευμά του είναι αποφασιστικό και κρίσιμο για το μέλλον του τόπου.
    Έχοντας όλα αυτά στο νου, έτσι προχωρήσαμε και έτσι σχεδιάσαμε. Έχοντας όλα αυτά στο νου, θα το προχωρήσουμε τους επόμενους μήνες σε συνεχή συνεργασία μαζί σας. Έχοντας όλα αυτά στον νου, θα το θέσουμε σε ισχύ και θα φροντίσουμε για την καλύτερη δυνατή εφαρμογή του. Δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω. Εμείς δεν πρόκειται να προδώσουμε τον κοινό μας αγώνα, όποιες θυσίες, όποιους κόπους και όσα βάρη, αν αυτό απαιτήσει να αναλάβουμε.
    Θα προχωρήσουμε και θα προχωρήσουμε άμεσα, γιατί οικοδομήσαμε το πρόγραμμα «Καλλικράτης» πάνω σε πολύ συγκεκριμένους θεμελιώδεις άξονες. Πρώτον, λάβαμε υπόψη μας την ανάγκη μιας συνολικά σχεδιασμένης και ολοκληρωμένης παρέμβασης με εσωτερική συνοχή και συνέπεια, δηλαδή, που να υπακούει σε μια ενιαία λογική.
    Ήμασταν υποχρεωμένοι να αξιοποιήσουμε τη μοναδική ευκαιρία, να υπερβούμε την πολυδιασπασμένη προσέγγιση του παρελθόντος, όπου σε διαφορετικές χρονικές στιγμές είχαν αντιμετωπιστεί τα διάφορα επίπεδα της Αυτοδιοίκησης, που σήμερα ενιαία προσεγγίζουμε και στα οποία παρεμβαίνουμε. Την αποσπασματικότητα των παρεμβάσεων, που όσο και αν ήταν ορθές, εξαντλούνταν σε ένα επίπεδο, σε μία πτυχή.
    Για αυτό ο Καλλικράτης θεμελιώνει για πρώτη φορά την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, επαναθεμελιώνει τους ισχυρούς Δήμους, αλλά και θεμελιώνει τις γενικές διοικήσεις ως νέες μεγαλύτερες ενότητες της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης.
    Ο δεύτερος άξονας ο οποίος εξηγεί πώς φτάσαμε στο πρόγραμμα Καλλικράτης, είναι ότι προχωρήσαμε στη βάση της αντίληψης ότι είναι αναγκαία όσο ποτέ μια μακρόπνοου χαρακτήρα θεμελίωση του νέου θεσμικού οικοδομήματος της Αυτοδιοίκησης και του κράτους. Απόφασή μας ήταν να προσδώσουμε στέρεα θεμέλια και λύσεις μόνιμου χαρακτήρα. Να απαλλάξουμε έτσι την διοίκηση από το σύνδρομο της εκκρεμότητας, της αίσθησης της προσωρινής διευθέτησης, της ανασφάλειας ότι θα απαιτηθούν γρήγορα νέες παρεμβάσεις.
    Ήταν αναπόφευκτο αυτό και στην εισαγωγή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, όπου όπως θυμάστε, εξαρχής γνωρίζαμε τους εγγενείς περιορισμούς του νομαρχιακού επιπέδου, αλλά ακόμη και στην τολμηρή μεταρρύθμιση Καποδίστρια, είχαμε την επίγνωση ότι θα απαιτηθεί και ένα νέο κύμα συνενώσεων και είχαμε τα περιθώρια τότε να σκεφτούμε έτσι. Τώρα δεν τα έχουμε αυτά τα περιθώρια. Σήμερα έχουμε την αδήριτη ανάγκη αλλά και την ιστορική ευθύνη να δώσουμε λύσεις με διάρκεια στον χρόνο. Τουλάχιστον αυτές που σήμερα ο συλλογικά διαμορφωμένος κοινός μας νους, μπορεί να προσεγγίσει. Σήμερα έχουμε επίγνωση ότι θα απαιτηθούν βεβαίως προσαρμογές στην πορεία, αλλά υπάρχει αδήριτη ανάγκη και ιστορική ευθύνη να δώσουμε λύσεις με διάρκεια στον χρόνο.
    Ο τρίτος άξονας ήταν ότι θέσαμε ως αφετηρία και γνώμονα κάθε επιλογής, τον πολίτη και την εξυπηρέτηση των αναγκών του. Κανείς δεν έχει καμία αμφιβολία ότι άλλωστε αυτό είναι και στο κέντρο όχι μόνο του δικού σας νου, αλλά και της καθημερινής δικής σας δουλειάς. Την ενίσχυση των δυνατοτήτων του, το δικαίωμά του να γνωρίζει, να αποφασίζει, να συνδιαμορφώνει, τελικά να εξυπηρετείται. Να έχει ο πολίτης τον σεβασμό, την στήριξη, αλλά και την προστασία που του οφείλει η πολιτεία. Με αυτόν τον γνώμονα κρίναμε κάθε επιμέρους ερώτημα, από την κατανομή των αρμοδιοτήτων, έως το σύστημα διακυβέρνησης. Άρρηκτα συνδεδεμένη και φυσική συνέπεια της αντίληψης που βάζει πρώτα τον πολίτη, είναι η πρόταξη της αναπτυξιακής δυναμικής κάθε τοπικής κοινωνίας, κάθε Περιφέρειας. Η αντίληψη δηλαδή αυτής της πολιτικής και αναπτυξιακής χειραφέτησης του πολίτη αλλά και της τοπικής κοινωνίας, είναι που διαπερνά ως συνεκτικός ιστός όλο αυτό το πρόγραμμα.
    Σύμφωνα με τον τέταρτο άξονα, κινηθήκαμε με μια αντίληψη που έθετε ως μόνο κριτήριο τις ανάγκες του τόπου και ως μόνο περιορισμό το Σύνταγμα και τις ρυθμίσεις του. Δεν θα βρείτε, πιστεύω, σε όλο το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανεξάρτητα αν συμφωνείτε ή αν διαφωνείτε στα σημεία του ή στο σύνολό του, αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την λογική και τις προβλέψεις του, να έχει παρεισφρύσει οπουδήποτε, οποιαδήποτε μικροπολιτική ή μικροκομματική προσέγγιση ή έστω και έμμεσα κριτήρια μιας τέτοιας προσέγγισης.
    Σε κάθε επιλογή που είναι αποτυπωμένη, το διαρκές ερώτημα που είχαμε στο νου μας - και θέλω σας παρακαλώ να το γνωρίζετε αυτό - ήταν ένα: είναι αυτή η λύση η καλύτερη δυνατή; Μπορούμε να πάμε ακόμη μακρύτερα; Μπορούμε να προχωρήσουμε ακόμη τολμηρότερα; Εξαντλήσαμε κάθε δυνατότητα; Αυτά ήταν τα ερωτήματα που μας απασχολούσαν και όχι τι είναι εφικτό, όχι τι είναι αυτό το οποίο αντέχουμε, όχι τι είναι αυτό το οποίο συμφέρει ή δεν συμφέρει κάποιους.
    Ούτε μία στιγμή δεν αφεθήκαμε στην λογική ότι το ένα μπορούμε να το δούμε και ας το αφήσουμε αργότερα ή ότι οφείλουμε να συμβιβαζόμαστε για να μην θιγεί η μία ή η άλλη κατεστημένη αντίληψη. Αυτονόητο όριο, ο σεβασμός των ρυθμίσεων του Συντάγματος. Αρκεί η ταλαιπωρία της αιρετής Νομαρχίας στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Του πλαισίου που αυτό θέτει βεβαίως το Σύνταγμα, για την διοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση. Καμία επισφαλής επιλογή δεν θα ήταν επιτρεπτή, για αυτό και σε όλα τα θέματα υπήρξαμε εξαιρετικά προσεκτικοί.
    Ο πέμπτος άξονας θεμέλιο του Καλλικράτη, είναι η αντίληψή μας για την λειτουργία του πολιτικού συστήματος το οποίο οφείλει να αλλάξει ριζικά, αν θέλει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και της ελληνικής κοινωνίας. Δεν μπορεί να συζητάς για την κρίση του πολιτικού συστήματος, δεν μπορεί να καλείσαι να διαχειριστείς την κρίσιμη αυτή υπόθεση της αλλαγής στην Αυτοδιοίκηση αλλά και στην αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση και ταυτόχρονα αυτές τις αλλαγές που κάνεις σε αυτά τα επίπεδα, να μην τις φιλτράρεις, να μην τις προσεγγίσεις, να μην τις μελετήσεις μέσα από μια συνολική οπτική για το ποια είναι σήμερα η κρίση του πολιτικού συστήματος, γιατί ο ελληνικός λαός σε κάθε ευκαιρία μέχρι και τις 4 του Οκτωβρίου εκδήλωνε τη δυσφορία του, την απογοήτευσή του, την άρνησή του σε κρίσιμες και συγκεκριμένες πλευρές αυτού του πολιτικού συστήματος και όλα αυτά, ως κρίσιμα και στρατηγικά ερωτήματα για την πορεία της δημοκρατίας, άρα και του τόπου μας, να μην φρόντιζες να τα απαντήσεις και μέσα από αυτή τη θεσμική προσέγγιση στο πρόγραμμα Καλλικράτης, στη νέα αυτή αρχιτεκτονική.
    Η μεταφορά εξουσίας στην Αυτοδιοίκηση, εξουσίας και ευθύνης μαζί, καθώς και υποχρέωσης της πολιτικής λογοδοσίας, είναι για εμάς υπό αυτήν την έννοια θεμελιώδης όρος εξισορρόπησης του πολιτικού συστήματος. Με τον Καλλικράτη προσπαθούμε και νομίζουμε καταφέρνουμε να εισάγουμε ως αναπόσπαστα δομικά υλικά της Αυτοδιοίκησης, μια σειρά από επιλογές που στην πραγματικότητα επαναθεμελιώνουν βασικές λειτουργίες του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
    Όπως ανέφερε και ο Πρωθυπουργός, οι νέοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα λειτουργήσουν σε ένα πρωτόγνωρο καθεστώς διαφάνειας από την πρώτη στιγμή που θα συσταθούν. Ένα καθεστώς διαφάνειας που σε τελική ανάλυση θα αποτρέψει και θα εμποδίσει ένα πράγμα: την άδικη - και το συνομολογώ προσωπικά - και πάρα πολλές φορές απαράδεκτη επίθεση και αμφισβήτηση που δέχεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην προσπάθειά της να υπηρετήσει τον πολίτη, στην προσπάθειά της να υπηρετήσει τις τοπικές κοινωνίες, να υπηρετήσει τη χώρα. Μια άδικη πολλές φορές επίθεση για την οποία δεν φταίει η Αυτοδιοίκηση αλλά το πολιτικό σύστημα της χώρας, το οποίο ενώ την έχει βάλει να τρέχει μπροστά, την έχει βάλει στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης των καθημερινών προβλημάτων του ελληνικού λαού, της έχει αφήσει ακάλυπτα τα νώτα, με αποτέλεσμα να είναι εκτεθειμένη άδικα τις περισσότερες φορές η Αυτοδιοίκηση, σε μια κριτική που δεν ταιριάζει ούτε στο αποτέλεσμα που παράγει, ούτε στον ιστορικό ρόλο τον οποίο επιτελεί.
    Για αυτό με τον Καλλικράτη εισάγουμε ως αναπόσπαστα δομικά υλικά μια σειρά από επιλογές, που καταφέρνουν αυτό που ακριβώς είπαμε, την επαναθεμελίωση της λειτουργίας της δημοκρατίας σε τοπικό επίπεδο. Η υποχρέωση της τήρησης της απόλυτης διαφάνειας για κάθε απόφαση, δεν είναι περιορισμός υπό αυτή την έννοια, για την δημοτική και την περιφερειακή εξουσία. Είναι τεράστιο όπλο προστασίας απέναντι σε μικρά και μεγάλα συμφέροντα. Είναι πολλαπλασιαστής υπό αυτή την έννοια της νομιμοποίησης που έχει.
    Η αξιοπιστία και το κύρος της θα οικοδομηθεί πάνω στην διαφάνεια, και η ισχύς που θα έχει δεν θα οφείλεται μόνο ούτε πρωτίστως στην αύξηση των αρμοδιοτήτων ή των αυτοδιαχειριζόμενων πόρων. Θα οφείλεται στην απελευθέρωση από πελατειακές πιέσεις και καχυποψίες, που θα της δώσει τελικά το ηθικό πλεονέκτημα και θα τερματίσει την καχυποψία αυτή την οποία συναντούμε ως πέπλο όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια πάνω και από την Αυτοδιοίκηση. Το ίδιο ισχύει βέβαια και με την οριστική απαλλαγή των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το τεράστιο βάρος των προσλήψεων, χωρίς τις εγγυήσεις αξιοκρατίας του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού.
    Οι νέοι Οργανισμοί θα θεμελιωθούν πάνω και σε ένα ακόμη κεκτημένο της πολιτικής μας ζωής. Ναι, πια είναι κεκτημένο. Την διαβούλευση. Είναι αξιοσημείωτο πως η διαδικασία αυτή έχει καταστεί ήδη αναπόσπαστο, σχεδόν αυτονόητο στάδιο για την λήψη κάθε σημαντικής απόφασης σε εθνικό επίπεδο. Δεν θα είναι το πρόγραμμα Καλλικράτης, δεν θα ήταν ποτέ το πρόγραμμα Καλλικράτης, όσο καλό θα είναι, εξαιτίας ή καλύτερα χάρη στην διαβούλευση. Στην διαβούλευση μαζί σας, στην διαβούλευση με όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς της χώρας, την διαβούλευση με όλους τους πολίτες.
    Το πρόγραμμα Καλλικράτης χωρίς αυτή τη διαβούλευση, χωρίς τις δικές σας τις παρατηρήσεις, τις προτάσεις, τις επισημάνεις, δεν θα ήταν καλύτερο. Θα ήταν σε κάθε περίπτωση χειρότερο, όπως θα ήταν και όλα τα νομοθετήματα που έχουμε μέχρι τώρα καταφέρει να πάρουν την έγκριση του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Νομοθετήματα τα οποία έγιναν πολύ καλύτερα μέσα από το στάδιο της διαβούλευσης. Νομοθετήματα τα οποία δεν έχουν μια σειρά από ελλείψεις, προβλήματα, ατέλειες, που επισημάνθηκαν σε αυτό το στάδιο και χάρη στην οποία αυτή τη διαβούλευση, η χώρα απολαμβάνει ήδη καλύτερους νόμους.
    Η διαβούλευση εντάσσεται οργανικά στην διαδικασία λήψης αποφάσεων με ειδικά Όργανα που προβλέπονται για αυτήν πλέον και στην Αυτοδιοίκηση και βεβαίως υπάρχει ένα ακόμη κρίσιμο σημείο: η νέοι Οργανισμοί θα ενσωματώσουν εξαρχής νέους θεσμούς θεσμικών αντίβαρων εξισορρόπησης και ελέγχων. Σε αυτή τη λογική κινείται η αναβάθμιση της συλλογικής λειτουργίας των Οργάνων της Αυτοδιοίκησης. Η εισαγωγή του θεσμού του Συνηγόρου, του θεσμού του παραστάτη δηλαδή του δημότη αλλά και της επιχείρησης. Ακόμη και η νέα διάρθρωση του συστήματος εποπτείας, εξοπλισμένης με νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά - για την Αυτοδιοίκηση, το κρίσιμο, το μείζον - και εγγυήσεις ανεξαρτησίας. Ανεξαρτησία που πρέπει να έχουν τα Όργανα εποπτείας των ΟΤΑ πλέον, για να μην υφίσταται - όπως πολλές φορές έχει συμβεί στο παρελθόν - η Αυτοδιοίκηση ελέγχους, που δεν ικανοποιούν και δεν υπακούουν σε στοιχειώδεις αρχές και αμεροληψίας αλλά και ανεξαρτησίας.
    Τέλος όμως και το εκλογικό σύστημα αλλάζει, έτσι ώστε να απαντήσουμε και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο στην ανάγκη αναζωογόνησης της αντιπροσώπευσης, με την αμεσότερη δυνατή σχέση του δημότη - Συμβούλου, αλλά και βεβαίως με τον περιορισμό των εκλογικών δαπανών, με την εισαγωγή δηλαδή μικρότερων εκλογικών περιφερειών από το σύνολο του Δήμου και της Περιφέρειας. Όλα αυτά πιστεύουμε θα μας επιτρέψουν να μιλούμε για την δημοκρατική, για την αξιακή, για την ηθική επαναθεμελίωση της Αυτοδιοίκησης.
    Η αρχή της εγγύτητας στον πολίτη, ο έκτος άξονας, που μας οδηγεί και σε μια νέα θεμελίωση της ενδοδημοτικής, ενδοπεριφερειακής αποκέντρωσης. Ο λόγος που θέλουμε ισχυρότερους Οργανισμούς, όλοι μας, Α΄ και Β΄ βαθμού, είναι για να είναι σε θέση αυτοί οι Οργανισμοί να φέρουν τις υπηρεσίες τους όσο το δυνατόν πιο κοντά στον πολίτη. Να τις ασκούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά προς όφελος του πολίτη. Η συγκέντρωση των δυνάμεων σε ισχυρές ενότητες, υπηρετεί πάνω από όλα τον σκοπό να τον καταστήσει ικανό να φέρει σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, όσο το δυνατόν πιο κοντά στον πολίτη ποιοτικές υπηρεσίες. Αποτελεσματική εξυπηρέτηση, τελικά αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής.
    Για αυτό και η θεμελιώδης επιλογή είναι η ενίσχυση της υπόστασης της παρουσίας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο χωριό αλλά και στην γειτονιά. Η φροντίδα, ακόμη και εκεί που ως σήμερα δεν υπήρχε ικανοποιητική ή και καθόλου παρουσία του Δήμου, είναι να αποκτήσουμε λειτουργικούς πυρήνες εξυπηρέτησης, όπως τα δημοτικά ηλεκτρονικά ΚΕΠ που προβλέπονται - όπως γνωρίζετε - τα μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης με την χρήση της κάρτας δημότη με την οποία θα εγκαινιάσουμε την κάρτα πολίτη.

    Ο έβδομος άξονας, αγαπητές και αγαπητοί φίλες και φίλοι, που συνέχει το πρόγραμμα Καλλικράτης, είναι η συνολική επανακατάστρωση της κατανομής των αρμοδιοτήτων, ένα κρίσιμο και για εσάς θέμα, που μαζί τους βεβαίως ουσιαστικά αναδιατυπώνονται οι απαραίτητοι πόροι, αλλά και το αναγκαίο προσωπικό που πρέπει αυτές τις νέες αρμοδιότητες οπωσδήποτε και ταυτόχρονα να τις υπηρετήσει. Μια σαφής οριοθέτηση αρμοδιοτήτων, ώστε να είναι δυνατή η ολοκληρωμένη άσκηση δημόσιων πολιτικών από τους ΟΤΑ, από την αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση προς τους πολίτες, σε ένα επίπεδο αποκλειστικά. Να δώσουμε λύση στο πρόβλημα των επικαλύψεων των γκρίζων ζωνών. Αυτές τις γκρίζες ζώνες που τόσο πολύ ταλαιπωρούν και τους Οργανισμούς, αλλά και τους πολίτες στην καθημερινή τους επαφή.
    Να είναι ξεκάθαρο σε κάθε πολίτη τι έχει να περιμένει από τον Δήμο, τι έχει να περιμένει από την Περιφέρεια, ποιον δικαιούται να καλεί σε λογοδοσία για κάθε απόφαση. Μιλάμε για έναν διοικητικό εξορθολογισμό, αλλά ταυτόχρονα για ένα ζήτημα δημοκρατικής λειτουργίας, αφού η σημερινή κατάσταση με τις αρμοδιότητες διευκολύνει την διάχυση της ευθύνης, που τελικά βεβαίως τι αφήνει; Τον πολίτη ανυπεράσπιστο. Το σχέδιο Καλλικράτης, έχουμε ήδη προβλέψει να περιλαμβάνει ένα σαφές πλαίσιο αρμοδιοτήτων. Στην διάρκεια της διαβούλευσης θα το εξειδικεύσουμε, μαζί σας, βάσει λειτουργικών κριτηρίων, με απόλυτη ακρίβεια, ώστε τον τελικό κατάλογο αρμοδιοτήτων του κάθε επιπέδου, σαφώς να τον περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου, που ακόμη δεν έχει καταρτιστεί. Πολύ περισσότερο δεν έχει κατατεθεί στη Βουλή και άρα δεν μιλάμε σε ένα Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ όπου μία κυβέρνηση έχει αιφνιδιάσει, έχει καταθέσει σχέδιο νόμου και κατά τα άλλα καλεί για διάλογο.
    Όλα αυτά βεβαίως, θα περιλαμβάνουν σαφή οριοθέτηση, αλλά και προσδιορισμό πόρων και προσωπικού που οφείλει να συνοδεύει κάθε αρμοδιότητα που μεταφέρεται.
    Ο Όγδοος άξονας είναι η ανάγκη εναρμόνισης του ελληνικού συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Υπήρξαν ήδη, και πολύ λογικό, προηγούμενες αναφορές.
    Αυτό συνιστά όρο ανάκτησης της θέσης μας στην Ευρώπη. Μια αρχιτεκτονική που επιτρέπει την αποτελεσματική διεκδίκηση των συμφερόντων μας, της παρουσίας μας σε όλα τα επίπεδα, στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
    Ο Ένατος ωστόσο, τελευταίος, αλλά και κρισιμότερος άξονας, είναι αυτός που αναφέρεται στο ανθρώπινο δυναμικό της Αυτοδιοίκησης, στους αιρετούς και στους εργαζόμενους. Θα είστε οι πρωταγωνιστές αυτής της νέας αρχής.
    Χρειάζεται για αυτό μία στενή συνεργασία, να καταλήξουμε στις ρυθμίσεις, να συνδιαμορφώσουμε τις ρυθμίσεις που θα εξασφαλίσουν όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις, τόσο σε ότι αφορά τα ζητήματα καταστατικής θέσης των αιρετών, όσο και σε ότι αφορά τα θέματα των εργαζομένων στην Αυτοδιοίκηση αλλά και στην αποκεντρωμένη διοίκηση, οι οποίοι θα είναι στη θέση τους την 1/1/2011, στην πρώτη μέρα υλοποίησης της νέας αρχιτεκτονικής, με τρόπο που να αξιοποιεί κατά τον καλύτερο τρόπο το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε.
    Εμπλουτισμένοι, όπως έχουμε δεσμευτεί και με το αναγκαίο επιστημονικό προσωπικό που θα στελεχώσει τις κρίσιμες Υπηρεσίες των ΟΤΑ.
    Για όλα αυτά θα είμαστε σε διαρκή διαβούλευση από τις επόμενες κιόλας μέρες, συνεχίζοντας αυτή που έχει ήδη ξεκινήσει, για να υπολογίσουμε τι χρειάζεται, ποιες θέσεις, να κάνουμε ακριβή κοστολόγηση, προσεκτική κοστολόγηση και να προγραμματίσουμε έγκαιρα αυτά που πρέπει να κάνουμε.
    Θεώρησα απαραίτητο, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, να σας παρουσιάσω τους ακρογωνιαίους λίθους, με τους οποίους θεμελιώνουμε την Αυτοδιοίκηση. Επαναθεμελιώνουμε τους ισχυρούς Δήμους, διαρθρώνουμε μια πιο λιτή και αποτελεσματική αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση με τις γενικές διοικήσεις.
    Δεν χρειάζεται ειδικά σε εσάς να παρουσιάσω ειδικές ρυθμίσεις για το κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα. Θέλω όμως να σταθώ σε δύο σημεία.
    Το πρώτο είναι ότι οι πόροι είναι πράγματι ένα μείζον θέμα και για την δομική αυτή αλλαγή του προγράμματος Καλλικράτης και για τη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης. Ξέρουμε όλοι μας πολύ καλά ότι η συζήτηση αυτή έχει δύο όψεις, ως ένα νόμισμα. Στο πλαίσιο του δημοσιονομικού αγώνα της χώρας, αλλά και της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος, οφείλουμε να θεμελιώσουμε, είναι ευκαιρία να θεμελιώσουμε, είναι μια μεγάλη ιστορική δυνατότητα αυτή που έχουμε τώρα, να θεμελιώσουμε μία νέα οικονομική εποχή για την Αυτοδιοίκηση. Αυτό είναι που θέλουμε. Αυτό είναι που αποτελεί πρόθεσή μας. Δεν είναι το μείζον, το πρωτεύον, να διευθετήσουμε αυτά που οφείλουμε και πρέπει να διευθετήσουμε όσον αφορά τις οικονομικές εκκρεμότητες της Πολιτείας απέναντι στην Αυτοδιοίκηση. Το πρόγραμμα Καλλικράτης είναι μια χωρίς προηγούμενο, δεν ξέρω ειλικρινά για πόσα χρόνια, ενδεχομένως για πόσες δεκαετίες, δυνατότητα στον ίδιο τον κόσμο της Αυτοδιοίκησης να οριοθετήσει, αλλά και να θεσπίσει την οικονομική ανεξαρτησία της Αυτοδιοίκησης και το πρόγραμμα Καλλικράτης έχει ανοικτή την αγκαλιά και σε αυτό το σκέλος για να υποδεχτεί όλες εκείνες τις προτάσεις, όλες εκείνες τις ιδέες που θα κάνουν πράξη την εδραίωση μιας τέτοιας οικονομικής ανεξαρτησίας της Αυτοδιοίκησης.
    Όμως, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, αν εμείς πραγματικά θέλουμε, ένα πράγμα και το οποίο ζητούμε. Όχι από τον κόσμο της Αυτοδιοίκησης, για να είμαι και δίκαιος και ακριβής. Περισσότερο από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και ιδίως δε από εκείνο το μέρος των πολιτικών δυνάμεων της χώρας το οποίο είχε, με εντολή του ελληνικού λαού βεβαίως, την τύχη της χώρας τα τελευταία 5,5 χρόνια, διότι κοιτάξτε, 100 μέρες έχουν κλείσει. Ζείτε σε μία Ελλάδα όλοι σας, μια Ελλάδα που δίνει σύσσωμη μια πολύ μεγάλη μάχη, να μην παραδοθεί σε όλους εκείνους οι οποίοι θα ήθελαν να αναλάβουν μέρος στη λήψη των αποφάσεων αυτής της χώρας εξαιτίας του χρέους που έχει αυτή η χώρα, εξαιτίας του ελλείμματος που έχει αυτή η χώρα, και αυτή τη μάχη που δίνουμε και δίνουμε μαζί με τον ελληνικό λαό, θα την κερδίσουμε. Όμως είναι μία μάχη η οποία δίνεται πάνω σε συγκεκριμένα δημοσιονομικά δεδομένα. Συγκεκριμένα δημοσιονομικά δεδομένα που δεν φέραμε μαζί μας στις 4 Οκτωβρίου εμείς. Συγκεκριμένα δημοσιονομικά δεδομένα που αυτή τη στιγμή έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες της μεγαλύτερης δημοσιονομικής κρίσης που έχει αντιμετωπίσει η χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες. Μια κρίση που για πρώτη φορά με τέτοια μεγάλη ένταση επισημαίνεται από παντού προς την Ελλάδα.
    Δεν μπορεί λοιπόν να σημαίνει και να συνεπάγεται υπευθυνότητα η εύκολη ρητορική, η εύκολη ρητορική, που προέρχεται εκ των πραγμάτων από ανθρώπους που χειρίστηκαν αυτήν την υπόθεση τα τελευταία 5,5 χρόνια, του τύπου δώστε 350 εκατομμύρια. Να δώσουμε 350 εκατομμύρια γιατί το οφείλουμε, αλλά επιτέλους πρέπει να υπάρχει μία υπευθυνότητα στην προσέγγιση όλων αυτών των θεμάτων και ξέρω ότι το ξέρετε και το αναγνωρίζετε όλοι οι αιρετοί, και ξέρω ότι γνωρίζετε και έχετε συναίσθηση ότι είστε μέλη μιας κοινωνίας, είστε μέλη ενός πολιτικού συστήματος, που δίνει μία πολύ κρίσιμη μάχη και είστε έτοιμοι να δώσετε τη μάχη αυτή και ότι πρέπει να κάνετε και εσείς για να την κερδίσει η χώρα, όχι η κυβέρνηση και ο Γιώργος Παπανδρέου, η χώρα, οι γενιές που έρχονται. Δεν μπορεί όμως σε αυτές τις συνθήκες και με αυτόν τον τρόπο να προσεγγίζονται έτσι εύκολα αυτά τα θέματα, γιατί αν ο καθένας από εμάς γυρίζει από αίθουσα σε αίθουσα και μοιράζει τριακοσάρια και τετρακοσάρια εκατομμύρια ευρώ, ξέρετε τι κάνουμε; Ότι γινόταν μέχρι σήμερα. Αυτό δηλαδή που είπε ο ελληνικός λαός ότι δεν θέλει πια να γίνεται.

    Για αυτό το θέμα των πόρων είναι ένα κρίσιμο θέμα, είναι ένα θέμα το οποίο θα το τηρήσουμε όπως ακριβώς δεσμεύτηκε ο Πρωθυπουργός και στη σημερινή του ομιλία, αλλά και στην ομιλία του στο Υπουργικό Συμβούλιο, δεν τα είπε σήμερα αυτά γιατί ήταν απέναντί σας, τα είπε και την πρώτη μέρα που ανακοινώσαμε το πρόγραμμα Καλλικράτης, αλλά αυτή θα είναι μια συζήτηση η οποία θα γίνει με τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα που απαιτείται και θα συζητήσουμε διεξοδικά για αυτό το θέμα.

    Η κατεύθυνσή μας είναι σαφής και διατυπώθηκε, ήδη περιλαμβάνεται συγκεκριμένα και στο πρόγραμμα Καλλικράτης, σύνδεση των πόρων της Αυτοδιοίκησης καταρχήν με αυτό που είναι πράγματι μεγάλη τομή, με το φόρο προστιθέμενης αξίας, αλλά και με το φόρο ακίνητης περιουσίας, μια πανευρωπαϊκή πραγματικότητα.
    Για αυτά τα θέματα οφείλουμε όλοι να αναζητήσουμε λύσεις εφικτές και βιώσιμες. Λύσεις πραγματισμού και προοπτικής. Αφετηρία όμως για όλα αυτά είναι η τήρηση των αμοιβαίων υποχρεώσεων και ασφαλώς των υποχρεώσεων του κράτους, αλλά και η συναίσθηση της δημοσιονομικής σημερινής μας κατάστασης. Μια κατάσταση που μας υποχρεώνει όλους να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί.
    Υπάρχει όμως ακόμη, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, μια κρισιμότερη προϋπόθεση, και αυτή είναι απόφαση μιας αμετάκλητης δικής μας επιλογής να την τηρήσουμε μέχρι κεραίας. Αναφέρομαι στην απάλειψη κάθε στοιχείου αυθαιρεσίας στην χρηματοδότηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το κράτος. Απάλειψη δηλαδή κάθε πελατειακής λογικής και χρηματοδότησης που στόχο τελικά είχε ή θα είχε, να χειραγωγήσει, να συνεχίσει να χειραγωγεί την Αυτοδιοίκηση, να κρατά σε ομηρία τους αιρετούς και αποτέλεσμα να υπονομεύει τόσο τα οικονομικά των Δήμων, όσο βεβαίως και τα οικονομικά του κράτους.
    Το κάναμε και το ζήσατε, μπορεί με ατέλειες. Το κάναμε όμως δείχνοντας και αποδεικνύοντας την πολιτική μας βούληση στέλνοντας το σήμα ότι μόλις ξεκινήσαμε και θα συνεχίσουμε αταλάντευτα σε αυτή τη πορεία, με κάποια ελάχιστα χρήματα που είχαν απομείνει για το 2009. Θα το κάνουμε και στο μέλλον συγκροτημένα, σε συμφωνία με τους φορείς της Αυτοδιοίκησης και θα κατοχυρώσουμε θεσμικά ένα πλαίσιο απόλυτης διαφάνειας, αλλά και δίκαιης χρηματοδότησης, που θα κατανέμει ορθολογικά τις δυνατότητες που έχουμε.
    Αποδείχτηκε άλλωστε ότι η πελατειακή διαχείριση της χρηματοδότησης των ΟΤΑ δεν είναι μόνο δημοσιονομικά και αναπτυξιακά προβληματική έως και καταστροφική. Είναι και πολιτικά αδιέξοδη, καθώς καταδικάζει το πολιτικό προσωπικό, κεντρικό και αυτοδιοικητικό, σε υποψίες συναλλαγών που καταρρακώνουν το κύρος τους.
    Θέλω να κλείσω αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, με μία αναφορά στο κρίσιμο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Μετά την παράταση του προγράμματος ΘΗΣΕΑΣ, ο οποίος όπως γνωρίζετε θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του 2010 με τρόπο που θα συζητήσουμε, θα προχωρήσουμε την 1/1/2011 στην υλοποίηση του προγράμματος Ελληνική Αρχιτεκτονική για τη Διοίκηση και Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας, το πρόγραμμα ΕΛ.Α.Δ.Α., σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Καλλικράτη και για αυτό θέλουμε να συνεργαστούμε ώστε να αξιοποιήσουμε κάθε κοινοτικό και εθνικό πόρο.
    Ήδη πήραμε την απόφαση το πρόγραμμα του Υπουργείου Εσωτερικών, το Τομεακό Πρόγραμμα για το ΕΣΠΑ, να τεθεί στη διάθεση αυτής της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, να αλλάξει, να αναθεωρηθεί και να στραφεί κατά προτεραιότητα στις ανάγκες της νέας αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης, δηλαδή να φτάσει στους πολίτες. Εξακόσια και πλέον εκατομμύρια ευρώ που δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί.
    Να συνεργαστούμε ώστε με το τελευταίο ευρώ που θα εξασφαλίσουμε να συμβάλλουμε στην τοπική ανάπτυξη, που είναι το μέγα ζητούμενο, αλλά και στην επαναθεμελίωση της λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης.
    Πώς θα συνεχίσουμε από εδώ και πέρα; Ένα καθοριστικό ερώτημα. Πρώτα θα ολοκληρώσουμε τη φάση της διαβούλευσης για το περιεχόμενο του προγράμματος Καλλικράτη, καθώς και όλα τα θέματα που θα εξειδικευτούν στο πλαίσιο της διαβούλευσης.
    Θέλω να γνωρίζετε ότι στο πλαίσιο αυτής της φάση και υπό αυτήν την έννοια καλά κάνατε και σήμερα, βούλησή μας είναι να συζητήσουμε όλα τα θέματα, όλα τα θέματα που είτε άμεσα, είτε έμμεσα, επηρεάζουν το πρόγραμμα Καλλικράτης, έτσι και αλλιώς απασχολούν σήμερα την Αυτοδιοίκηση, γιατί το σήμερα της Αυτοδιοίκησης, το σήμερα των Δήμων της χώρας, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να το δούμε και να το αντιμετωπίσουμε γιατί διαφορετικά πολύ απλά, πολύ λογικά, θα το βρούμε μπροστά μας στο αύριο του προγράμματος Καλλικράτη, στο αύριο των Δήμων που θα ιδρύσουμε και που θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους από την 1/1/2011.
   Εμείς, αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, έχουμε ένα περιορισμό. Δεν έχουμε κανέναν άλλο περιορισμό. Θέλουμε να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά να διευκολύνουμε το έργο σας. Θέλουμε να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες σας, να λύσουμε τα προβλήματα που έχετε. Ένας είναι ο περιορισμός μας και αυτός αυτή τη φορά δεν είναι ο συνταγματικός, ο οποίος έτσι και αλλιώς λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη από όλους. Αυτή τη φορά είναι ένας πολιτικός περιορισμός. Είναι εκείνο το πλαίσιο των αρχών και των αξιών, τις οποίες θέσαμε στην κρίση του ελληνικού λαού και ενέκρινε ο ελληνικός λαός. Εντός του πλαισίου των αρχών και των αξιών αυτών, αρχές και αξίες που ξεκινούν από την απόλυτη αξιοκρατία, τη διαφάνεια, τους κανόνες, τους κανόνες πέρα και πάνω από πολιτικές σκοπιμότητες, που πρέπει επιτέλους να διέπουν τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, άρα και της Αυτοδιοίκησης, μέσα στο πλαίσιο αυτών των αξιών και των αρχών είναι βούλησή μας, είναι απόφασή μας, να συζητήσουμε και να αντιμετωπίσουμε όλα τα θέματα που είτε έχει θέσει σήμερα για μία ακόμα φορά, είτε θα θέσετε και στο επόμενο διάστημα.
    Θα ξεκινήσουμε μόλις ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της διαβούλευσης, στη δεύτερη φάση, για τα θέματα της χωροθέτησης και εδώ θέλω να σας διαβεβαιώσω για μία ακόμα φορά, το έκανα και στην αρχή, με απόλυτο τρόπο. Καμία μα καμία γραμμή πάνω στον χάρτη της χώρας δεν θα χαραχτεί ούτε ερήμην σας, ούτε με κριτήρια τα οποία δεν θα είναι αποκλειστικώς αυτοδιοικητικά, αποκλειστικώς θεσμικά. Καμία συνένωση δεν θα γίνει με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να δώσουμε την ευκαιρία σε οποιονδήποτε όλοι μαζί να μας ασκήσει ενός τύπου κριτική, μια κριτική που θα έλεγε γιατί αυτή τη λύση εκεί, και δίπλα στον άλλο Νομό, στην ομοειδή πάντα περίπτωση, για να συγκρίνουμε ομοειδείς καταστάσεις, η άλλη λύση;
    Καμία λοιπόν συνένωση δεν θα γίνει με μεροληπτικό τρόπο. Καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν κομματικά κριτήρια δεν θα επιτρέψουμε να εμφυλλοχωρήσουν πουθενά. Άλλωστε, πόσο ανώριμο πια πρέπει να είναι το πολιτικό δυναμικό της χώρας μας, που είναι εξαιρετικά χαρμόσυνο το γεγονός ότι δεν είναι, για να υπέθετε ότι μπορεί κανείς με το πως φτιάχνει τους Δήμους ή πως φτιάχνει τις Περιφέρειες, να καθορίσει και τη βούληση του ελληνικού λαού. Πόσοι και πόσοι που στο παρελθόν δοκίμασαν τέτοιες πρακτικές, δεν βούλιαξαν μέσα σε αυτές τις επιλογές τους και ξαφνικά έβλεπαν πολιτικούς συσχετισμούς να αναδύονται από θεσμούς και φόρμες που είχαν προγραμματίσει να ικανοποιούν οι κομματικές τους επιδιώξεις, πολιτικούς συσχετισμούς που ήταν τελείως αντίθετοι, γιατί βεβαίως είναι μόνο ανόητος όποιος νομίζει ότι μπορεί να βάλει σε καλούπια τη βούληση του ελληνικού λαού.
    Άρα και για αυτό το λόγο, που είναι ο τελευταίος σε σημασία, αναλαμβάνουμε μία δέσμευση απέναντί σας, όχι κομματικές λογικές σε αυτές τις προσεγγίσεις.
    Ένα πράγμα ζητούμε και το ζητούμε κυρίως από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας. Θέλουμε την καλόπιστη κριτική, θέλουμε την ολόπλευρη κριτική. Θέλουμε όμως και την πρόταση και δεν θέλουμε την πρόταση η οποία επαναλαμβάνει τις δικές μας προτάσεις. Θέλουμε την πρόταση από την οποία να προκύπτει το διαφορετικό. Το αναζητούμε, το ψάχνουμε και παρακαλούμε για ένα και μόνο πράγμα, ιδίως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Να μην καταφεύγει στην εύκολη λύση της διαστρέβλωσης των απόψεών μας. Είναι πέραν των ορίων η τακτική της παραποίησης των θέσεων που περιλαμβάνονται και σε αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία, αλλά και στην νομοθετική πρωτοβουλία για τις αλλαγές στον Κώδικα Ιθαγένειας ή και για την ψήφο των ομογενών και των νόμιμων οικονομικών μεταναστών, στις Δημοτικές Εκλογές, γιατί αγαπητές φίλοι και αγαπητοί φίλοι, μία είναι η μεγάλη αλήθεια πάνω στην οποία έχει πατήσει αυτό το οικοδόμημα της νομοθετικής πρωτοβουλίας για την ψήφο των ομογενών και των οικονομικών μεταναστών στις Δημοτικές Εκλογές, μια είναι η μεγάλη αλήθεια πάνω στην οποία έχουν πατήσει όλες από εμάς οι προτεινόμενες αλλαγές στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας. Ποια είναι αυτή η αλήθεια; Ότι η χρήση όλων αυτών των διατάξεων, όλων αυτών των προνομίων, όλων αυτών των δικαιωμάτων, μπορούν να κάνουν και σήμερα και αύριο μόνο και αυστηρά αποκλειστικά οι νόμιμοι μετανάστες στη χώρα μας. Κανένας δεν μπορεί που δεν είναι νόμιμος ή που δεν θα έρθει νόμιμα στην Ελλάδα, να κάνει χρήση αυτών των διατάξεων και ξέρετε σας παρακαλώ πολύ ποιοι είναι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι νόμιμοι μετανάστες αυτή τη στιγμή στη χώρα μας; Είναι όσοι εισήλθαν στην Ελλάδα μέχρι το 2004 και από εκεί και μετά νόμιμοι είναι μόνο όσοι ήρθαν με βίζα, δηλαδή με άδεια του ελληνικού κράτους που πήραν από τα Προξενεία της χώρας στο εξωτερικό.
    Ξέρετε τελευταία φορά, με μαζικό και αυτόματο τρόπο, πότε νομιμοποιήθηκαν οι οικονομικοί μετανάστες που είχαν έρθει στη χώρα μας πριν από το 2004; Το 2005 και το 2007, όπου με αποφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, που δεν θα τις κρίνω τώρα, νομιμοποιήθηκαν 150.000 περίπου μαζικά οικονομικοί μετανάστες, που είχαν το χαρακτηριστικό να έχουν μπει στη χώρα πριν το 2004.
    Η δική μας λοιπόν νομοθετική πρωτοβουλία ρητώς και κατηγορηματικώς, το υπογραμμίζω για μία ακόμα φορά για να σταματήσει η παραποίηση της αλήθειας, αφορά αποκλειστικά και μόνο τους νόμιμους οικονομικούς μετανάστες, που στη συγκεκριμένη περίπτωση των Δημοτικών Εκλογών κατά πλειοψηφία τους είναι ομογενείς. Κατά 160.000 ομογενείς και περίπου 80.000 οικονομικοί μετανάστες που νομιμοποιήθηκαν, σας ξανά λέω, το 2005 και 2007.
    Δεν μπορεί κανείς και ειδικά μπροστά μας, να το κάνει και όταν λείπουμε, να πει κανείς ότι αξιοποιεί την απουσία μας, αλλά μπροστά μας; Αυτό, με συγχωρείτε πολύ, αλλά είναι κάτι το οποίο δεν μας επιτρέπει σε καμία περίπτωση να το δεχτούμε. Δεν γίνεται αυτό το πράγμα. Μπροστά μας τέτοια παραποίηση, τέτοια διαστρέβλωση; Αν κάποιος παρ’ όλα αυτά πιστεύει ότι υπάρχουν θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, για αυτό κάναμε τη διαβούλευση, για αυτό στείλαμε επιστολές σε όλους τους αρχηγούς των κομμάτων, να μας υποδείξουν προτάσεις και αντί για αυτό που σήμερα ακούμε για μία ακόμα φορά, πάμε να συζητήσουμε και πάμε να συζητήσουμε. Μα δεν έχουμε πάρει πριν από δέκα μέρες πρόταση από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης που μας προανακοινώνει, πριν καν ακούσει την αντίδρασή μας στις προτάσεις του, ότι τέλος θα το καταψηφίσω το νομοσχέδιο; Είναι αυτός διάλογος; Είναι αυτό ειλικρινής πρόθεση συζήτησης για ένα μείζον θέμα για την ελληνική κοινωνία και για τον ελληνικό λαό; Βεβαίως και δεν είναι, και λυπάμαι ειλικρινά που το λέω, και εν πάση περιπτώσει να το συζητήσουμε, αλλά να συζητήσουμε σε ποια βάση. Εμείς τη δική μας την ευθύνη, την αναλάβαμε και την καταθέσαμε υπόψη του ελληνικού λαού. Από την άλλη πλευρά για τους μετανάστες, μέχρι τώρα έχουμε δύο απόψεις. Μια αποτυπωμένη στα χαρτιά, που λέει ότι τα παιδιά που γεννιούνται εδώ να παίρνουν την υπηκοότητα μετά τα 18 και λέει επίσης 10 χρόνια να έχει συμπληρώσει κάθε οικονομικός μετανάστης νόμιμης διαμονής στη χώρα για να έχει δικαίωμα να κάνει αίτηση πολιτογράφησης.
    Χθες ακούμε ξαφνικά και μάλιστα εγκαλούμαστε με το δάχτυλο, γιατί δεν υιοθετούμε εμείς το γερμανικό μοντέλο. Το γερμανικό παράδειγμα άλλα λέει από αυτά που μόλις σας προανέφερα και που είναι αποτυπωμένες θέσεις και που έχουν σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών, από τον αξιότιμο αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το γερμανικό μοντέλο λέει απονομή ιθαγένειας στα παιδιά μόλις γεννηθούν, επίσης λέει ότι όχι 10, όπως ο ίδιος προτείνει, αλλά 8 χρόνια. Μάλιστα οι Γερμανοί το 8 το καθιέρωσαν μετά την αλλαγή που μέχρι τότε ίσχυε στα 15 χρόνια.
    Θέλω να ξέρετε αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, ότι είναι το μόνο που ζητούμε. Ζητούμε καλοπροαίρετη, καλόπιστη κριτική και όχι επιτέλους άλλη παραποίηση και διαστρέβλωση των απόψεων της κυβέρνησης. Είναι κεκτημένο του πολιτικού μας συστήματος, είναι κεκτημένο της Αυτοδιοίκησης. Για αυτό και τέτοιο παράπονο δεν μπορεί να έχει κανείς στην Αυτοδιοίκηση εύκολα. Η επίγνωση ότι όποιος παίζει με τους κανόνες της δημοκρατίας όχι μόνο δεν ωφελείται, αλλά στην πραγματικότητα τιμωρείται.
    Για αυτό μη σας φοβίζει η χωροθέτηση. Αν έχουμε στο νου την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, την ανάγκη για καλούς Δήμους, για ένα καλό κράτος για τον πολίτη, θα χωροθετήσουμε με αξιοπιστία, ορθολογισμό και συναίνεση. Αυτό θα κάνουμε.
    Το όνομα Καλλικράτης, αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, για τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης, δεν οφείλεται μόνο στον διάσημο αρχιτέκτονα της αρχαιότητας. Οφείλεται και στην ανάγκη να μας υπενθυμίζει διαρκώς η συνέχιση του ονόματός του την ανάγκη για ένα καλό κράτος, «Καλλικράτης», γιατί αυτό που έχουμε σήμερα είναι ένα κράτος το οποίο δεν αξίζει στους Έλληνες πολίτες. Δεν το αντέχουν άλλο οι Έλληνες πολίτες.
    Επιτρέψτε μου να πω, αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, γιατί όπως γνωρίζετε ένας άνθρωπος που έχει περάσει από την Αυτοδιοίκηση, παραμένει πάντα αυτοδιοικητικός, έχουμε μπροστά μας ένα δύσκολο πράγματι δρόμο. Έχουμε όμως μπροστά μας ένα στόχο που αξίζει κάθε θυσία, κάθε προσπάθεια.
    Σε ένα χρόνο από σήμερα, στο επόμενο με το καλό Συνέδριό σας, θα είμαστε σε μια νέα εποχή, σε ένα νέο πολιτικό σύστημα, με νέους ισχυρούς Δήμους, με αυτοδιοικούμενες Περιφέρειες, έχοντας ανοίξει ένα νέο δρόμο για τον τόπο, ένα νέο δρόμο για τον τόπο που θα τον έχουμε συμμετέχοντας και συνδιαμορφώνοντας σε αυτή την ιστορική περίοδο μαζί, έχοντας ανοίξει αυτό το δρόμοι όλοι και όλες με τις δικές τους τις απόψεις και τη δική τους συμβολή.
    Γυρνώντας του χρόνου πίσω στο φετινό Συνέδριο, θα το αξιολογήσουμε πράγματι και το προεξοφλώ, επιτρέψτε μου αυτό, σαν ένα συνέδριο της νέας αρχής. Για αυτή τη νέα αρχή πρέπει να πάμε πράγματι μαζί και να συνδιαμορφώσουμε το απαραίτητο θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο με βάση αυτή τη μεγάλη ιστορική δυνατότητα που μας παρέχεται.
    Θα χρειαστεί να δουλέψουμε και να δουλέψουμε εντατικά και να δουλέψουμε στη βάση γραπτών κειμένων, αξιοποιώντας κάθε ιδέα, κάθε έμπνευση, γιατί έχετε ήδη βαθιά μέσα σας την πεποίθηση ότι το πρόγραμμα Καλλικράτης δεν είναι ακόμα μία αλλαγή. Πολύ περισσότερο δεν είναι μία αλλαγή που μπορεί να μην έχει την ολόθερμη και ομόθυμη υποστήριξη του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, άρα να μείνει στο μέσο.
    Το πρόγραμμα Καλλικράτης υπερβαίνει πρόσωπα, υπερβαίνει τη θέση που ο καθένας μας έχει, έτυχε να έχει σε αυτή τη συγκυρία. Ξεπερνά όλα όσα μπορεί να μας χωρίζουν, στα επιμέρους, στα ειδικά. Μας ενώνει στο να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να αφήσουμε στη χώρα αυτό που έχει ανάγκη, αυτό που της αξίζει, αυτό που υποχρεούμαστε να της αφήσουμε.
    Με την πεποίθηση αυτή και την πίστη ότι θα τα καταφέρουμε, κηρύσσω την έναρξη του Συνεδρίου σας, λέγοντας όμως ότι έχει πολύ μεγάλη αξία ένα Συνέδριο που θα περάσει στην ιστορία και αυτό χάρη στη δική σας επιλογή, με το κεντρικό μήνυμα της ΚΕΔΚΕ, Πρόγραμμα Καλλικράτης - Το Μεγάλο Βήμα της Αυτοδιοίκησης.
    Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας και εύχομαι καλή επιτυχία και στις εργασίες σας, αλλά και στο δύσκολο αγώνα και δρόμο που πρέπει από κοινού να βαδίσουμε.

    Σας ευχαριστώ.