Στο 4ο Επιστημονικό Forum για τη Μείωση της Διακινδύνευσης από Καταστροφές στην Ελλάδα, που διοργανώθηκε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων”, συμμετείχε την Πέμπτη 18 Μαρτίου 2021, η Δήμαρχος Χαλκιδέων Έλενα Βάκα.
Στην εισήγησή της στο Panel «H Αυτοδιοίκηση στη Διαχείριση Καταστροφών», η Δήμαρχος αναφέρθηκε στα καταστροφικά καιρικά φαινόμενα που έπληξαν τον Δήμο Χαλκιδέων την 9η Αυγούστου 2020, τα γεγονότα που ακολούθησαν και τις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει ο Δήμος τις επόμενες ημέρες για την αποκατάσταση της κανονικότητας και τη παροχή βοήθειας στους πληγέντες. Τόνισε την άριστη συνεργασία του Δήμου με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, την Πολιτεία, τα Σώματα Ασφαλείας και τους εθελοντές.
«Πραγματοποιήθηκαν την ίδια την ημέρα της θεομηνίας 130 περίπου διασώσεις, οι περισσότερες με ελικόπτερα. Παρείχαμε στέγη, τροφή και κάθε απαραίτητη φροντίδα σε όσους είχαν ανάγκη. Διανείμαμε καθημερινά πάνω 2.000 μερίδες φαγητού για περισσότερο από ένα μήνα μετά. Μεταφέραμε το επόμενο χρονικό διάστημα περισσότερους από 60.000 τόνους λάσπης. Δουλέψαμε ακατάπαυστα για να αποκατασταθούν τα προβλήματα της υδροδότησης, το οδικό δίκτυο και οι παραλίες. Το μεγάλο στοίχημα ήταν να γυρίσουν οι κάτοικοι το συντομότερο δυνατόν στα σπίτια τους και να δοθούν οι αποζημιώσεις. Τα αντανακλαστικά της Πολιτείας ήταν άμεσα. Την επόμενη μόλις.... ημέρα της καταστροφής συνεργεία μηχανικών του Υπουργείου Υποδομών και του Δήμο κατέγραφαν τις ζημιές. Το Υπουργείο Εσωτερικών κατέβαλε αμέσως τα πρώτα χρηματικά ποσά και την Παρασκευή, 5 ημέρες μετά, δώσαμε τις πρώτες αποζημιώσεις των 600 ευρώ.
Το πιο σημαντικό για τη διαχείριση της κρίσης τις δύσκολες ώρες, αλλά και τις επόμενες ημέρες είναι να υπάρχουν διακριτές, εξειδικευμένες αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων φορέων. Και επίσης ένας κεντρικός συντονισμός. Για παράδειγμα στις εκκενώσεις, ποιος είναι αυτός που πρέπει να αποφασίζει για εκκένωση; Μπορούν οι Δήμαρχοι να το αποφασίζουν αυτό; Έχουμε την εξειδικευμένη γνώση για να λαμβάνουμε μια τέτοια σοβαρή απόφαση; Επιπλέον η επικοινωνία είναι αδύνατη εκείνες τις ώρες και τις επόμενες. Στο Δημοτικό Κατάστημα που βρισκόμασταν, δεχόμασταν τηλέφωνα συνεχώς κι έπρεπε παράλληλα να βρούμε τις συντεταγμένες, που ακριβώς βρισκόταν κάθε σπίτι για να τις δώσουμε στους χειριστές των ελικοπτέρων. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει ένα τοπικό 112, που θα στέλνει άμεσα μηνύματα και πριν και κατά τη διάρκεια των φαινομένων. Να υπάρχει η δυνατότητα μιας κεντρικής ηλεκτρονικής εφαρμογής, μέσω της οποίας θα μπορούμε να βρίσκουμε τις συντεταγμένες από τις κλήσεις των κινητών τηλεφώνων, για να μπορούν τα Σώματα Ασφαλείας και οι διασώστες να επεμβαίνουν άμεσα.
Επιμένω στο συντονισμό και θα σας παραθέσω ένα παράδειγμα. Τις επόμενες ημέρες, τα μηχανήματα μας τα διέθεσε η Περιφέρεια και το Υπουργείο Υποδομών. Άρα τυπικά τα μηχανήματα λογοδοτούσαν στην Περιφέρεια. Τη διαχείριση όμως την είχαν οι αιρετοί του Δήμου Χαλκιδέων. Διότι γνώριζαν την περιοχή, γνώριζαν τα σπίτια, γνώριζαν τις ανάγκες. Εμείς όμως τυπικά δεν μπορούσαμε να δίνουμε εντολές για την κίνηση των μηχανημάτων. Λόγω βέβαια της πολύ καλής συνεργασίας των δυο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δεν δημιουργήθηκαν καθυστερήσεις και ιδιαίτερα προβλήματα. Οι αρμοδιότητες όμως και ο συντονισμός πρέπει να είναι θεσμοθετημένα, ώστε να μην υπάρχει σύγχυση. Γιατί τις δύσκολες εκείνες ώρες, πρέπει να είναι ξεκάθαρα τα πράγματα, γιατί μετράνε τα δευτερόλεπτα την ημέρα εκείνη και οι ώρες τις επόμενες ημέρες. Σε μια συνεδρίαση της ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας, ο νυν Υπουργός Πολιτικής Προστασίας κ. Χαρδαλιάς, είχε παρουσιάσει, ως Γενικός Γραμματέας τότε, το μοντέλο με το οποίο επρόκειτο να λειτουργήσει η Πολιτική Προστασία. Το μοντέλο αυτό λοιπόν προέβλεπε έναν Γενικό εξειδικευμένο Συντονιστή ανά Περιφέρεια, ο οποίος θα είχε την απαραίτητη γνώση, εμπειρία κι όλα τα εχέγγυα, να μπορεί να διαχειριστεί τέτοιες κρίσεις και παράλληλα θα υπήρχε ανάλογη ενίσχυση των γραφείων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων. Πρέπει λοιπόν αυτό το μοντέλο να προχωρήσει.
Ένα άλλο ζήτημα που αντιμετωπίσαμε εμείς, ήταν η απομάκρυνση των φερτών υλικών από τις οικίες. Τα μηχανήματα που επιχειρούσαν απομάκρυναν τα φερτά υλικά από τους δρόμους, από τους κοινόχρηστους χώρους, οι οικίες όμως είχαν τεράστιο πρόβλημα. Εκεί η αποζημίωση των 600 ευρώ δεν αρκούσε σε καμία περίπτωση και δεν έφτανε και δεν υπήρχε και η δυνατότητα εξεύρεσης προσωπικού για να γίνει αυτό. Σχετικά με τις αποζημιώσεις, δεν περιελάμβαναν τα υπόγεια, ζήτημα το οποίο λύθηκε. Υπάρχει όμως ακόμη το πρόβλημα της αποζημίωσης της 2ης κατοικίας κι αυτό πρέπει να επανεξεταστεί.
Θα κλείσω αισιόδοξα. Η Πολιτεία ήταν στο πλευρό μας και στον Δήμο Χαλκιδέων έχουμε κονδύλια για να πραγματοποιήσουμε τα μεγάλα έργα αποκαταστάσεων των υποδομών και ήδη κάποια έχουν ξεκινήσει. Το μείζον όμως είναι η προληπτική επέμβαση και ενίσχυση από την Πολιτεία ιδιαιτέρως στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας», ανέφερε μεταξύ άλλων στην εισήγησή της η Δήμαρχος Χαλκιδέων.