1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών της 8ης, και όπου ήταν αναγκαίο, της 15ης Οκτωβρίου 2023, αναδείχθηκαν τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου όλων των δήμων της χώρας. Το δημοτικό συμβούλιο είναι το κυρίαρχο όργανο διοίκησης του δήμου, καθώς διαθέτει γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις του δήμου, αποφασίζει δηλαδή για όλα τα θέματα που δεν ανατίθενται ρητά σε άλλο όργανο διοίκησης του δήμου.
. Αναγκαία προϋπόθεση για τη νόμιμη συγκρότηση και λειτουργία του καθ’ όλη τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου αποτελεί η πλήρωση της θέσης του προέδρου, του αντιπροέδρου και του γραμματέα.
Με την παρούσα εγκύκλιο παρέχονται οι απαραίτητες διευκρινίσεις ως προς τη διαδικασία ανάδειξης των μελών του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου....
2. Χρόνος εκλογής - θητεία μελών προεδρείου δημοτικού συμβουλίου
Η εκλογή του νέου προέδρου, αντιπροέδρου και γραμματέα δημοτικού συμβουλίου θα λάβει χώρα έως και τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2024
Για την αυτοδιοικητική περίοδο 2024-2029 η πρώτη θητεία των μελών του προεδρείου έχει διάρκεια τριάντα (30) μήνες και θα λήξει στις....
30 Ιουνίου 2026.
3. Συγκρότηση προεδρείου δημοτικού συμβουλίου
Το προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου συγκροτείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τον γραμματέα, ως εξής:
α) Ο πρόεδρος προέρχεται από την παράταξη του δημάρχου.
β) Ο αντιπρόεδρος προέρχεται από τη δεύτερη σε εκλογική δύναμη παράταξη.
γ) Ο γραμματέας προέρχεται από την τρίτη σε εκλογική δύναμη παράταξη. Σε περίπτωση που στο δημοτικό συμβούλιο εκπροσωπούνται δύο μόνο παρατάξεις, ο γραμματέας προέρχεται από την παράταξη του δημάρχου
.
Η σειρά κατάταξης των παρατάξεων στο δημοτικό συμβούλιο σύμφωνα με την εκλογική
τους δύναμη διαμορφώνεται με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023 και αποτυπώνεται στη σχετική απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο
. Τυχόν αλλαγές στον αριθμό των μελών των παρατάξεων λόγω
ανεξαρτητοποιήσεων6 ή διαγραφών, δεν οδηγεί σε επανακαθορισμό της σειράς τους στο δημοτικό συμβούλιο κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου και, επομένως, δεν επηρεάζει τη συγκρότηση του προεδρείου.
4. Διαδικασία εκλογής
4.1 Πρόσκληση
Το δημοτικό συμβούλιο συνέρχεται σε ειδική συνεδρίαση για την εκλογή των μελών του
προεδρείου του. Για τον τρόπο πραγματοποίησης της συνεδρίασης δεν υφίσταται ιδιαίτερη νομοθετική πρόβλεψη. Είναι, επομένως, δυνατόν αυτή να πραγματοποιηθεί με οποιονδήποτε από τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να συνεδριάζει το δημοτικό συμβούλιο (δια ζώσης, με τηλεδιάσκεψη, δια ζώσης και ταυτόχρονα με τηλεδιάσκεψη), πλην όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι κατά την ίδια ειδική συνεδρίαση λαμβάνει χώρα και η εκλογή των μελών της δημοτικής επιτροπής, η οποία πραγματοποιείται με μυστική ψηφοφορία που απαιτεί αυτοπρόσωπη παρουσία των δημοτικών συμβούλων.
Ευνόητο είναι ότι στην περίπτωση που στο δημοτικό συμβούλιο εκπροσωπείται μία μόνο παράταξη, από αυτήν θα αναδειχθούν όλα τα μέλη του προεδρείου
Η συνεδρίαση λαμβάνει χώρα ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου της παράταξης του δημάρχου ο οποίος έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους, σύμφωνα με την απόφαση επικύρωσης της εκλογής από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο. Σε περίπτωση ισοψηφίας, την πρόσκληση απευθύνει εκείνος που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην προαναφερόμενη απόφαση. Τυχόν ανεξαρτητοποίηση ή διαγραφή του συμβούλου αυτού από την παράταξή του δεν του αποστερεί τη δυνατότητα σύγκλησης και προεδρίας της συνεδρίασης του συμβουλίου, καθώς η βούληση του νομοθέτη είναι να ανατρέχει για την ανάθεση του συγκεκριμένου καθήκοντος στο αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας.
Η πρόσκληση, η οποία έχει ως αποκλειστικό θέμα ημερήσιας διάταξης την εκλογή των
μελών του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου και των μελών της δημοτικής επιτροπής δημοσιεύεται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του δήμου, με μέριμνα του αρμόδιου προς τούτο υπαλλήλου, ενώ γνωστοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο στους δημοτικούς συμβούλους τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν τη συνεδρίαση.
Σε περίπτωση που ο πρώτος σε σταυρούς σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού δεν εκδώσει πρόσκληση προκειμένου η συνεδρίαση να πραγματοποιηθεί το αργότερο έως τις 8 Ιανουαρίου 2024, το δημοτικό συμβούλιο συνέρχεται αυτοδικαίως, χωρίς πρόσκληση, την Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2024, στις 20:00, στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου.
4.2 Συνεδρίαση
Στην ειδική συνεδρίαση εκλογής μελών του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου
προεδρεύει ο δημοτικός σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει
καθήκοντα ειδικού γραμματέα για την τήρηση των πρακτικών της εκλογής σε έναν από τους υπαλλήλους του δήμου12. Αν ο σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο απουσιάζει ή κωλύεται, προεδρεύει στη συνεδρίαση ο επόμενος κατά σειρά σταυρών προτίμησης σύμβουλος του συνδυασμού του δημάρχου, όπως προκύπτει από τη σχετική απόφαση ανακήρυξης από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο.
4.3 Εκλογή
Αφού διαπιστωθεί η ύπαρξη απαρτίας14, ο επικεφαλής της κάθε παράταξης που
δικαιούται να εκλέξει μέλος στο προεδρείο, υποδεικνύει εγγράφως15 στον προεδρεύοντα σύμβουλο τον δημοτικό σύμβουλο της παράταξής του, τον οποίο προτείνει ως υποψήφιο πρόεδρο, αντιπρόεδρο ή γραμματέα αντίστοιχα16. Επισημαίνεται ότι δεν μπορεί άλλος δημοτικός σύμβουλος, εκτός από αυτόν τον οποίο υποδεικνύει ο επικεφαλής της παράταξης, να θέσει υποψηφιότητα για κάποιο από τα αξιώματα του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου. Σε περίπτωση που για οποιαδήποτε θέση του προεδρείου δεν υπάρξει υποψηφιότητα που προέρχεται από την αντίστοιχη παράταξη, ο δήμαρχος προτείνει δημοτικό σύμβουλο της πλειοψηφίας ως υποψήφιο για το αξίωμα αυτό.
Στη συνέχεια, το σύνολο των μελών του δημοτικού συμβουλίου καλείται να επικυρώσει με την ψήφο του τον προταθέντα από τον επικεφαλής της κάθε παράταξης υποψήφιο. Η επικύρωση γίνεται με φανερή ψηφοφορία, δια ανάτασης χειρός, χωριστά
για κάθε αξίωμα. Δεν εκτυπώνονται, επομένως, ψηφοδέλτια.
Ο υποψήφιος για κάθε αξίωμα εκλέγεται εφόσον συγκεντρώσει την απόλυτη
πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Εάν ο υποψήφιος δεν
συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται. Εάν και
κατά τη δεύτερη ψηφοφορία δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου, τότε διενεργείται τρίτη ψηφοφορία κατά την οποία εκλέγεται ο δημοτικός σύμβουλος, τον οποίο πρότεινε ο επικεφαλής της παράταξής του, υπό την προϋπόθεση ότι έλαβε τουλάχιστον τις ψήφους του ενός τετάρτου του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με το μισό της μονάδας και άνω.
Αριθμός μελών δημοτικού συμβουλίου Α΄ ή Β΄ ψηφοφορία (απόλυτη πλειοψηφία τουσυνόλου των μελών) Γ΄ ψηφοφορία ( ¼ του συνόλου των μελών)
13 7 3
15 8 4
19 10 5
25 13 6
29 15 7
35 18 9
39 20 10
43 22 11
Επισημαίνεται ότι υπεύθυνος για την επίσπευση της όλης διαδικασίας, καθώς και για την τήρηση της νομιμότητας και της ευταξίας καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης, είναι ο προεδρεύων σύμβουλος.
4.4 Περιπτώσεις επανάληψης της εκλογής
Εάν η προγραμματισμένη συνεδρίαση 2024 ματαιωθεί επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία ή εάν δεν επιτευχθεί εκλογή ενός, περισσοτέρων ή και όλων των μελών του προεδρείου, η συνεδρίαση επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ανάδειξη των μελών του προεδρείου των οποίων η εκλογή δεν επιτεύχθηκε κατά την πρώτη συνεδρίαση και ακολουθείται η διαδικασία που περιγράφεται στην προηγούμενη ενότητα (4.3).
Την πρόσκληση στους συμβούλους για την εκλογή των μελών του προεδρείου που δεν
εξελέγησαν απευθύνει ο σύμβουλος του συνδυασμού του δημάρχου που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους, ο οποίος και προεδρεύει στη συνεδρίαση, ακόμα και αν έχει επιτευχθεί η εκλογή του προέδρου του συμβουλίου κατά την πρώτη συνεδρίαση, καθώς δεν έχει λάβει ακόμη χώρα η πλήρης συγκρότηση του προεδρείου, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της εκλογής όλων των μελών του. Στην πρόσκληση αυτή θα πρέπει να αναγράφεται ότι στην περίπτωση μη σχηματισμού απαρτίας ή μη επίτευξης εκλογής κατά την επαναληπτική αυτή συνεδρίαση, θα λάβει χώρα κατά πλάσμα δικαίου εκλογή μελών προεδρείου σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην επόμενη ενότητα (4.5), ώστε οι σύμβουλοι που δεν επιθυμούν να καταλάβουν την αντίστοιχη θέση με τη διαδικασία αυτή να το δηλώσουν εγκαίρως και να κληθεί ο επόμενος.
Στην περίπτωση που δεν αποσταλεί πρόσκληση για οποιονδήποτε λόγο, το συμβούλιο συνέρχεται χωρίς πρόσκληση, την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024, στις 20:00, στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου. Αν ο σύμβουλος του συνδυασμού του δημάρχου που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους απουσιάζει, στα καθήκοντα του προέδρου της συνεδρίασης τον αντικαθιστά ο επόμενος κατά σειρά επιτυχίας σύμβουλος του ίδιου συνδυασμού, όπως προκύπτει από την απόφαση του δικαστηρίου.
4.5 Κατά πλάσμα δικαίου εκλογή μελών προεδρείου
Αν και στην επαναληπτική συνεδρίαση δεν επιτευχθεί εκλογή για την αντίστοιχη θέση ή αν η συνεδρίαση ματαιωθεί επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, θεωρείται κατά πλάσμα δικαίου, ότι εκλέγεται, κατά περίπτωση, πρόεδρος, αντιπρόεδρος ή γραμματέας, ο σύμβουλος που έλαβε κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης από την αντίστοιχη παράταξη, σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση ανακήρυξης. Εάν δεν υπάρχουν σύμβουλοι που να ανήκουν στη δεύτερη ή τρίτη σε εκλογική δύναμη παράταξη, οι θέσεις του αντιπροέδρου ή του γραμματέα
καταλαμβάνονται από σύμβουλο της παράταξης του δημάρχου, σύμφωνα με τη σειρά
σταυρών προτίμησης.
Επισημαίνεται ότι αποκλειστικά για τους λοιπούς συνδυασμούς πλην εκείνου του
δημάρχου, ως σύμβουλοι που έλαβαν κατά σειρά τις περισσότερες ψήφους προτίμησης νοούνται οι υποψήφιοι δήμαρχοι των συνδυασμών αυτών.
Σε περίπτωση που σύμβουλος της οικείας παράταξης δεν επιθυμεί να αναλάβει το αξίωμα του προέδρου, αντιπροέδρου ή γραμματέα, οφείλει να το δηλώσει εγγράφως ενώπιον του συμβουλίου έως την έναρξη της συνεδρίασης. Εάν δημοτικοί σύμβουλοι έχουν προχωρήσει σε τέτοια έγγραφη δήλωση, τότε θεωρούνται ότι εκλέγονται οι επόμενοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης σύμβουλοι της αντίστοιχης παράταξης. Ο προεδρεύων σύμβουλος, ανακοινώνει στη συνέχεια τη σύνθεση του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου που καταγράφεται στο πρακτικό, το οποίο αποστέλλεται στον Επόπτη Ο.Τ.Α. για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην επόμενη ενότητα (5).
5. Έλεγχος του πρακτικού εκλογής
Για την εκλογή των μελών του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου συντάσσεται πρακτικό το οποίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του δήμου, καθώς και στον διαδικτυακό τόπο Διαύγεια.
Το πρακτικό εκλογής διαβιβάζεται από τον προεδρεύοντα της ειδικής συνεδρίασης μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών από τη διενέργεια της εκλογής, στον κατά τόπο αρμόδιο Επόπτη Ο.Τ.Α. ο οποίος, αυτεπαγγέλτως, αποφαίνεται με την έκδοση ειδικής πράξης για τη νομιμότητα της εκλογής μέσα σε πέντε (5) ημέρες το αργότερο αφότου παρέλαβε το πρακτικό.
Ο Επόπτης Ο.Τ.Α. ελέγχει εάν η εκλογή πραγματοποιήθηκε νόμιμα, σύμφωνα με
την προβλεπόμενη διαδικασία, και εφόσον κρίνει ότι αυτή δεν είναι νόμιμη την ακυρώνει. Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία της εκλογής, θα πρέπει να επαναληφθεί εντός τριών (3) ημερών από την παραλαβή της ακυρωτικής απόφασης.
Σημειώνεται ότι για την ανάδειξη μέλους του προεδρείου του οποίου η εκλογή ακυρώθηκε, ακολουθείται και πάλι η διαδικασία που περιγράφηκε ανωτέρω (ενότητα 4.3), κατόπιν πρόσκλησης του πρώτου σε σταυρούς συμβούλου της παράταξης του δημάρχου σύμφωνα με την απόφαση επικύρωσης της εκλογής από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο, ο οποίος και προεδρεύει στη συνεδρίαση . Ως υποψήφιος μπορεί να προταθεί άλλος ή ο ίδιος σύμβουλος του οποίου η εκλογή ακυρώθηκε.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων οφείλουν να ολοκληρώσουν τον έλεγχο των πρακτικών εκλογής το συντομότερο δυνατόν κι όχι πέραν του πενθημέρου που προβλέπει ο νόμος. Δέον είναι το δημοτικό συμβούλιο να αναμένει την ολοκλήρωση του ελέγχου των πρακτικών εκλογής του πριν συγκληθεί σε συνεδρίαση.
