ΚΗΡΥΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΦΥΠ. ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
κ. ΘΑΝΑΣΗ ΝΑΚΟ
Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο υφυπ. Εσωτερικών κ. Θανάσης Νάκος Τα βασικά σημεία της ομιλίας του κ. Νάκου είναι τα ακόλουθα:
«Με πολλή χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ, μαζί σας, στο 13ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας, με αντικείμενο τη δημιουργία μιας ισχυρής Τοπικής Αυτοδιοίκησης β΄ βαθμού. Ένα Συνέδριο που στοχεύει στην ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Όλα αυτά, σε μια εποχή ανασφάλειας και οικονομικών κλυδωνισμών, κατά την οποία οι θεσμοί, ιδίως εκείνοι που έχουν αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση, όπως είναι η Αυτοδιοίκηση, αποκτούν πρόσθετη σημασία για τον πολίτη.
Tο Συνέδριό σας αποτελεί, ακόμα, μια ευκαιρία για απολογισμό του έργου του Υπουργείου Εσωτερικών σε ό,τι αφορά τον θεσμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ώστε να δούμε τι καταφέραμε ως τώρα, αλλά και τι πρέπει ακόμη να γίνει, ώστε η Αυτοδιοίκηση, σε πείσμα των παγκόσμιων αρνητικών οικονομικών συνθηκών, να ενισχύσει και ποιοτικά τον ρόλο της ως κεντρικού πυλώνα της περιφερειακής ανάπτυξης και, εν τέλει, της ανάπτυξης του Τόπου. Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται πέντε χρόνια από τότε που ο Ελληνικός Λαός με την ετυμηγορία του ανέθεσε στον Κώστα Καραμανλή και στη Νέα Δημοκρατία την εντολή ν’ ανασυντάξει τη Χώρα και να τη θέσει, επιτέλους, σε τροχιά προόδου και ανάπτυξης. Σ’ αυτά τα πέντε χρόνια έγιναν πολλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι αρκετά κι αυτά που απομένει ακόμη να γίνουν. Και θα μιλήσω, βέβαια, για τον τομέα ευθύνης μας, το Υπουργείο Εσωτερικών και, ειδικότερα, για το έργο που έχουμε κάνει σε ό,τι αφορά τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Ένα έργο που έδωσε νέα ώθηση αλλά και προοπτική στον θεσμό. Ένα έργο που έκανε ισχυρή τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και συνεχίζεται απρόσκοπτα, παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση, με στόχο να την κάνει ακόμη ισχυρότερη.
Στο νέο αυτό θεσμικό και οργανωτικό περιβάλλον, και κάνοντας ήδη τα πρώτα ουσιαστικά βήματα στην 4η προγραμματική περίοδο, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις και καλείται ν’ ανταποκριθεί και ν’ αξιοποιήσει τις αυξημένες προοπτικές που της προσφέρονται, παρά το γεγονός ότι τα 10 πρώτα χρόνια λειτουργίας της είχε καθηλωθεί χωρίς πόρους, με περιορισμένες και, κυρίως, ετερόκλιτες αρμοδιότητες. Το γεγονός αυτό δεν επέτρεψε στον θεσμό ν’ αναπτύξει προς τον πολίτη το σύνολο των δυνατοτήτων του και να ενισχύσει, με τον τρόπο αυτόν, την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητά του, αφού οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δεν του είχαν διασφαλίσει τα αναγκαία εφόδια για να το πετύχει πλήρως και να αναλάβει τις πρωτοβουλίες που ήθελε. Η Κυβέρνηση Καραμανλή, ήδη από την πρώτη θητεία της, έθεσε τις βάσεις για την οριστική ανατροπή αυτής της κατάστασης και τη θωράκιση του θεσμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο της συνολικότερης προσπάθειάς μας για ουσιαστική ενίσχυση της αποκέντρωσης.
Εμείς πιστεύουμε ότι το μέλλον ανήκει στην Αποκέντρωση, κατά συνέπεια στην Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού. Και αυτό δεν είναι ένα απλό σχήμα λόγου, αλλά μία ανάγκη που επιβάλλεται από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Η διαμόρφωση ενός επιτελικού Κράτους, σε συνδυασμό με την ύπαρξη ισχυρής περιφερειακής διοίκησης και δυναμικής Αυτοδιοίκησης, είναι προϋπόθεση για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σχήμα Διοίκησης, με αυξημένη δυνατότητα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις του πολίτη.
Η Αυτοδιοίκηση, εκ των πραγμάτων, είναι πιο κοντά στον πολίτη και μπορεί να συμβάλλει ά μεσα και ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των τοπικών κοινωνιών, λειτουργώντας, συχνά, ως πρώτος κυματοθραύστης σε σχέση με την κεντρική διοίκηση. Κρίσιμα προβλήματα καθημερινότητας που απασχολούν όλους μας, όπως είναι η θωράκιση του περιβάλλοντος, η ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, η Πολιτική Προστασία, η προώθηση της τουριστικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο, η διευκόλυνση των μεταφορών των πολιτών, η εμπέδωση πρακτικών χρηστής και διαφανούς διοίκησης και η δημιουργία σύγχρονων υποδομών σε τοπικό επίπεδο, δεν μπορούν ν’ αντιμετωπισθούν και να προωθηθούν χωρίς την ενεργό συμμετοχή των φορέων της Αυτοδιοίκησης.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως προανέφερα, τα τελευταία 4 χρόνια, κάναμε σημαντικά βήματα για την ενίσχυση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, η οποία «σηκώνει» και το βάρος του μεγάλου όγκου συναλλαγών με τους πολίτες, σε ποσοστό σχεδόν 60%. Κύριο μέλημά μας ήταν να καλυφθούν, όσο το δυνατόν καλύτερα και γρηγορότερα, οι αβελτηρίες και οι ελλείψεις στον σχεδιασμό και την προετοιμασία που είχαν παρατηρηθεί την προηγούμενη 10ετία και να γίνει έγκαιρη και πλήρης προετοιμασία για τη νέα προγραμματική περίοδο και την επωφελέστερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει. Φυσικά, όπως ήδη τόνισα, δεν ισχυριζόμαστε ότι λύθηκαν όλα τα προβλήματα μέσα στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα. Όμως έχουμε την πεποίθηση - η οποία έχει επιβεβαιωθεί και από τους ίδιους τους αιρετούς, που ζουν καθημερινά την Αυτοδιοίκηση και βρίσκονται σήμερα ανάμεσά μας- ότι έχουν ήδη διορθωθεί πολλά πράγματα και έχει δρομολογηθεί η διευθέτηση και αρκετών άλλων.
Η προσπάθεια αυτής της Κυβέρνησης για τη δημιουργία ισχυρών Ο.Τ.Α. και την ενίσχυση της αποκέντρωσης φάνηκε και από την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για την αναθεώρηση του δ΄ εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 102 του Συντάγματος, αναφορικά με το εύρος των αρμοδιοτήτων ιδίως της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και την άρση των ασαφειών που είχαν προκληθεί. Και αυτή την περαιτέρω θωράκιση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης υποστηρίξαμε στη Βουλή, σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο απέδειξε, για μια ακόμη φορά, ότι δεν διστάζει να θυσιάσει στον βωμό των μικροπολιτικών του επιδιώξεων τομές που και το ίδιο αναγνωρίζει ότι χρειάζεται η Αυτοδιοίκηση.
Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να αναφερθώ σε κάποια επιμέρους ζητήματα:
Στο Έκτακτο Συνέδριο της Ε.Ν.Α.Ε. για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση παρουσιάσαμε τις βασικές αρχές και θέσεις σε ό,τι αφορά τη νέα διοικητική διαίρεση της Χώρας. Όμως, όπως επανέλαβε ο Υπουργός κ. Προκόπης Παυλόπουλος στο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να μην επαναληφθούν τα λάθη που έγιναν στο πλαίσιο του «Καποδίστρια», όπου οι συνενώσεις προωθήθηκαν χωρίς προηγούμενη οικονομική εξασφάλιση και βασίσθηκαν σε μικροπολιτικά κριτήρια. Πεποίθησή μας αποτελεί το γεγονός ότι, προκειμένου να πετύχουν αυτές οι διαδικασίες και να είναι βιώσιμες και μακροπρόθεσμες, πρέπει, εκτός των άλλων, να υποστηριχθούν πραγματικά από την κεντρική διοίκηση, ιδίως οικονομικά και λειτουργικά. Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για διοικητική δομή που υπηρετεί τις ανάγκες της περιφερειακής ανάπτυξης και, κυρίως, της κοινωνικής συνοχής.
Βέβαια, από το έκτακτο συνέδριο σας ως σήμερα, μεσολάβησαν ιδιαίτερα σημαντικές και απρόβλεπτες εξελίξεις, οι οποίες οδήγησαν σε κλυδωνισμούς την παγκόσμια οικονομία. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το γεγονός ότι επλήγησαν περισσότερο εκείνες οι οικονομίες οι οποίες ήταν οι πιο ισχυρές, όπως των Η.Π.Α., της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Μεγάλης Βρετανίας. Και οι συνέπειες της κρίσης είναι πλέον ορατές, ιδίως στον νευραλγικό τομέα της απασχόλησης. Η Χώρα μας, χάρις στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έγιναν από το 2004 έως σήμερα, έχει υποστεί λιγότερες επιπτώσεις και σχετικά περιορισμένους κραδασμούς. Οι απρόβλεπτες διαστάσεις της κρίσης, ωστόσο, μας αναγκάζουν να κάνουμε οικονομία δυνάμεων, να διαχειριστούμε με υπευθυνότητα την κατάσταση και, όπου αυτό είναι αναγκαίο, να συνεχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα σε δράσεις, οι οποίες θωρακίζουν την πραγματική οικονομία και τα μεσαία και ασθενέσ τερα κοινωνικά στρώματα. Εξακολουθούμε, λοιπόν, να εφαρμόζουμε το Σχέδιο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, με δέσμη μέτρων για τη στήριξη των κλάδων που πλήττονται περισσότερο και, πρωτίστως, με τη δημιουργία ενός προστατευτικού πλέγματος για τις οικονομικά ασθενέστερες πληθυσμιακές ομάδες. Παράλληλα, προωθούμε, και πιο εντατικά μάλιστα, τις αναπτυξιακές μας δράσεις με αιχμή του δόρατος την Περιφέρεια. Όπως όμως έχουμε εξαρχής συμφωνήσει με την ΚΕΔΚΕ και την ΕΝΑΕ, Διοικητική Μεταρρύθμιση, χωρίς να έχουν πρώτα διασφαλισθεί οι αναγκαίες οικονομικές αντηρίδες, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δεν μπορεί να γίνει. Για το λόγο αυτόν και θα επανέλθουμε, εφόσον το κρίνετε, και με νέο, έκτακτο συνέδριο, στο ζήτημα της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, προκειμένου να επανεκτιμήσουμε τα νέα δεδομένα και, κυρίως, να αξιολογήσουμε την εξέλιξη της κρίσης. Δεν παραπέμπουμε τίποτα στις καλένδες. Δεν «παγώνουμε» τις μεταρρυθμίσεις. Προχωρούμε όμως με υπεύθυνα βήματα, γιατί στόχος μας είναι να ενισχύσουμε και να αναβαθμίσουμε τις διοικητικές δομές και όχι να προσθέσουμε νέες παθογένειες στον διοικητικό χάρτη της Χώρας.
Η θεσμική αποτύπωση της πολιτικής μας σε ό,τι αφορά την Αυτοδιοίκηση γίνεται και στο νέο Κώδικα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ο οποίος θα φέρει το όνομα του Θεόδωρου Κατριβάνου, τιμώντας, έτσι, τον άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του στην Αυτοδιοίκηση. Ο νέος Κώδικας, ύστερα από γόνιμη συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, και ιδίως με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, είναι πλέον έτοιμος. Ένας Κώδικας σύγχρονος, που θα πλαισιώσει αρμονικά τις τομές και την αναπτυξιακή ώθηση που έχει δοθεί στα οικονομικά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Γιατί οφείλαμε στη Ν.Α. να τη βοηθήσουμε ν’ αφήσει οριστικά πίσω της τα προβλήματα των 10 πρώτων χρόνων λειτουργίας της και να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο της στις τοπικές κοινωνίες. Και αυτό δεν μπορεί να το πετύχει παρά μόνον πατώντας σε στέρεες θεσμικές βάσεις, οι οποίες έχουν προκ ύψει μέσα από ευρύ διάλογο και θα της επιτρέψουν να κάνει αναπτυξιακά άλματα στην 4η προγραμματική περίοδο.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να αναφερθώ στις 13 σημαντικότερες καινοτομίες του νέου Κώδικα για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, που είναι οι ακόλουθες:
1. Συστηματική καταγραφή, για πρώτη φορά, των αρμοδιοτήτων των Ν.Α. ανά κατηγορίες.
2. Ανάκτηση αρμοδιοτήτων που αφαιρέθηκαν κατά καιρούς από τις Ν.Α.
3. Απονομή νέων αρμοδιοτήτων.
4. Ενίσχυση της δυνατότητας ανάληψης πρωτοβουλιών από την πλευρά των Ν.Α., προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της εξυπηρέτησης του πολίτη και της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Ειδικότερα προβλέπεται:
α) Κατάρτιση Χάρτας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των πολιτών με ειδική μέριμνα για τους νέους, καθώς και για τα άτομα με αναπηρίες.
β) Σύνταξη Οδηγού του Πολίτη, στον οποίο θα διαλαμβάνεται η διαδικασία, καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής των υπηρεσιών τους, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
γ) Διαμόρφωση πλαισίου αξιοποίησης της Κοινωνίας της Πληροφορίας, του θεσμού της Κοινωνικής Εργασίας και της παροχής εθελοντικού χαρακτήρα υπηρεσιών.
5. Εξορθολογισμός της λειτουργίας των οργάνων της Ν.Α. με την αναβάθμιση του Νομαρχιακού Συμβουλίου και με τη θέσπιση της λειτουργίας Νομαρχιακών Παρατάξεων.
6. Επαναπροσδιορίζονται, κατ’ αντιστοιχία προς τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, το σύνολο των ρυθμίσεων που αναφέρονται στα κωλύματα εκλογιμότητας, καθώς και στα ασυμβίβαστα των αιρετών οργάνων των Ν.Α.
7. Ενισχύεται η καταστατική θέση των αιρετών.
8. Οργανώνεται σε δύο στάδια ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των μονομελών και συλλογικών οργάνων της Ν.Α. Ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας ελέγχει σε πρώτο στάδιο τις αποφάσεις, καθώς και τις προσφυγές ιδιωτών. Η Ειδική Επιτροπή εξετάζει όχι μόνο προσφυγές των ιδιωτών, αλλά και προσφυγές της Ν.Α.
9. Θεσπίζεται ιδιάζουσα δωσιδικία Προέδρων Ενιαίων Ν.Α. και Νομαρχών.
10. Καταργείται η έκπτωση ως πειθαρχική ποινή των νομαρχών.
11. Εξορθολογίζεται το καθεστώς των Νομαρχιακών Επιχειρήσεων - Αστικών Εταιρειών Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα και καθορίζονται περιοριστικά οι μορφές τους σε:
α) νομαρχιακές κοινωφελείς επιχειρήσεις και
β) ανώνυμες εταιρείες Ν.Α. Θεσπίζονται κανόνες τόσο ως προς τη σύσταση των ανωτέρω επιχειρήσεων όσο και ως προς τη λειτουργία τους. Η παρέμβαση ενισχύεται ακόμα από τη σύσταση από Ν.Α. αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εφόσον ο σκοπός τους αναφέρεται στην αντιμετώπιση προβλημάτων που απορρέουν από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, στη δημιουργία κέντρων υποδοχής και προσωρινής φιλοξενίας θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά συνοικούντων προσώπων και στη δημιουργία δικτύων προστασίας θυμάτων εμπορίας ανθρώπων (trafficking).
12. Θεσπίζεται, γενικά, η εκπόνηση επιχειρησιακών προγραμμάτων από τις Ν.Α., προκειμένου να ενισχύσουν τον ανταγωνιστικό ρόλο της διοικητικής τους περιφέρειας και να εξασφαλίσουν τον εκσυγχρονισμό και την οργάνωση των υπηρεσιών τους.
13. Προβλέπεται πλέον ρητά η δυνατότητα των Ν.Α. για σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τους όρους και την διαδικασία του ν. 3389/2005.
Κυρίες και Κύριοι,
Όλα τα παραπάνω αποβλέπουν στη χρηστή οικονομική διοίκηση και διαχείριση των Ν.Α., στην καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών και της λειτουργίας του προσωπικού τους και στην αναπτυξιακή θωράκιση και ενίσχυση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Αυτό, όμως, που δίνει μια ξεχωριστή υπόσταση στο θεσμό είναι η οικονομική του διάσταση.
Είναι σε όλους γνωστό ότι η κυβέρνηση Καραμανλή δίνει απόλυτη προτεραιότητα στην ανάπτυξη της Περιφέρειας. Πάνω από το 80% των πόρων του Δ’ ΚΠΣ, δηλαδή πάνω από 36, συνολικά, δις ευρώ, κατευθύνεται στην περιφέρεια, η οποία βρίσκεται μπροστά στη μεγάλη της αναπτυξιακή ευκαιρία. Και αυτή την ευκαιρία δεν πρόκειται να τη χάσουμε. Το χρωστάμε στην Περιφέρεια και στον Τόπο, ο οποίος χρεώθηκε τις παραλείψεις των Κυβερνήσεω ν του ΠΑΣΟΚ και την απώλεια των πόρων από τα κοινοτικά πλαίσια που πέρασαν ανεκμετάλλευτα.
Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς θα επιτρέψει να αποφευχθούν οι δυσλειτουργίες και οι κακές επιδόσεις του Γ΄ ΚΠΣ. Γιατί -και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό- τα 4 περίπου χρόνια της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ο μέσος όρος απορροφητικότητας των 13 Π.Ε.Π. ήταν μόλις 15,6%. Σήμερα και μετά από 4 χρόνια συντονισμένης υπερπροσπάθειας, ο μέσος όρος έφθασε το 100%. Δηλαδή, κρινόμενες στο ίδιο χρονικό διάστημα, οι Κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας είχαν 5 φορές καλύτερες επιδόσεις από τις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, στη διαχείριση των κοινοτικών πόρων. Σε αυτό το ποσοστό της υπεραπορρόφησης έχουν το δικό τους μερίδιο συμμετοχής οι Ν.Α., που εκτελούν και ολοκληρώνουν στο πλαίσιο του Γ΄ Κ.Π.Σ. έργα ύψους πάνω από 3 δις ευρώ.
Με αυτά ως δεδομένα μπαίνουμε στην 4η προγραμματική περίοδο με θετικές προοπτικές. Θα πορευθούμε με στρατηγική και ορθολογικό σχεδιασμό για να πετύχουμε το μέγιστο των αναπτυξιακών επιδόσεων και ν’ αναδείξουμε τα πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Με αποκεντρωμένο σχήμα εκτέλεσης και διαχείρισης των έργων που συμπληρώνεται με τη σύσταση των δύο ανώνυμων εταιριών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της ΔΗΜΟΣ Α.Ε. και της ΝΟΜΟΣ Α.Ε., οι οποίες θ’ αναλάβουν την πιστοποίηση και υποστήριξη, τόσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας, όσο και σε επίπεδο υποδομών και εξειδικευμένου στελεχιακού δυναμικού των ΟΤΑ, ενισχύοντας και στηρίζοντας τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες τους και συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη απορρόφηση των πόρων. Με τις δύο αυτές εταιρείες υποστηρίζονται οι ΟΤΑ, αφενός, στο στάδιο της προετοιμασίας της ένταξης έργων τους σε συγχρηματοδοτούμενα ή εθνικά προγράμματα και, αφετέρου, στο στάδιο της ωρίμανσης και της εκτέλεσης των έργων τους.
Μάλιστα, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι το σχέδιο νόμου «Τροποποιήσεις επενδυτικών νόμων και άλλες διατάξεις», με το άρθρο 2 του οποίου ιδρύεται η ΝΟΜΟΣ Α.Ε. και ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας και στελέχωσής της, ψηφίσθηκε χθες από τ η Βουλή. Ικανοποιείται, έτσι αίτημα της ΕΝΑΕ, που διατηρεί την πλειοψηφία στο Δ.Σ. της ΝΟΜΟΣ ΑΕ. Δόθηκε, λοιπόν, έμφαση στη διασφάλιση της διαχειριστικής επάρκειας της Ν.Α. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι το σύνολο των Ν.Α. έχει προβεί στις αναγκαίες ενέργειες προετοιμασίας για τον σκοπό αυτό.
Δεν μπορώ, όμως, να μην παρατηρήσω ότι το ΠΑΣΟΚ -το οποίο μέσω του προέδρου του και ύστερα από τη συνάντησή του με το Δ.Σ. της ΕΝΑΕ, μιλούσε για αποκέντρωση, ώστε να μην χρειάζεται «ο νομάρχης να «τρέχει» από υπουργείο σε υπουργείο, προκειμένου να εξασφαλίσει κάποιο έργο»- κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου στη Βουλή, δεν ψήφισε το άρθρο 2 για την ίδρυση της ΝΟΜΟΣ Α.Ε., μόνο και μόνο για να μην αναγνωρίσει τη θετική πρωτοβουλία που είχε η Κυβέρνηση. Κατά τα λοιπά, το ΠΑΣΟΚ έρχεται εδώ και μιλάει, υποκριτικά, για ενίσχυση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Μια ενίσχυση στην οποία, για μικροκομματικούς λόγους, στην πράξη αν όχι υπονομεύει, σίγουρα, πάντως, δεν συμπράττει. Όμως, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση δεν περιμένει πια τα ΚΠΣ για να πραγματοποιήσει την αναπτυξιακή της παρέμβαση, αφού ήδη από το 2005 το πράττει, γιατί η κυβέρνησή μας της έδωσε τη δυνατότητα αυτή.
Το πράττει με τους δικούς της τακτικούς πόρους, λόγω της αναμόρφωσης των οικονομικών της Ν.Α. με το Ν 3345/2005.
Μέχρι τότε, τα προνοιακά επιδόματα που έφταναν ως το 86% των πόρων, όχι μόνο δεν άφηναν σκέψη για επενδυτική δραστηριότητα αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, ο βραχνάς των Νομαρχών ήταν τα ενοίκια, το φως, το νερό και το τηλέφωνο.
Με τη ριζική αναδιάρθρωση των οικονομικών, με το 1% του ΦΠΑ για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών, που για φέτος είναι 194 εκ. ευρώ, το άγχος αυτό εξαφανίστηκε. Πολλές, μάλιστα, Νομαρχίες από τα λειτουργικά τους έσοδα αμείβουν συμβάσεις εξειδικευμένου προσωπικού, που έχουν ανάγκη ή επέκτειναν τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Όσον αφορά τα διαθέσιμα καθαρά για επενδύσεις, αρκεί μόνο μια σύγκριση:
Τα 6 εκ. το υ 2004, φέτος είναι 196 εκ. για επενδύσεις (1% του ΦΠΑ) και 105 εκ. (10% των τελών κυκλοφορίας) για συντήρηση του οδικού δικτύου.
300 εκατ. έναντι των 6 εκ. του 2004.
Αυτή είναι η σύγκριση.
Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Έτσι αποδεικνύεται έμπρακτα το ενδιαφέρον της κυβέρνησης Καραμανλή για το θεσμό.
Το σύγχρονο σύστημα χρηματοδότησης και κατανομής των πόρων της Ν.Α. που διαμορφώθηκε, βασίζεται σε αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια, τα οποία έχουν προσδιορισθεί από κοινού με την Αυτοδιοίκηση.
Τα κριτήρια αυτά είναι προσαρμοσμένα στις επενδυτικές και αναπτυξιακές ανάγκες κάθε Ν.Α. και καλύπτουν όλους τους παράγοντες που συνδέονται με την ισόρροπη και βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη (ιδίως νησιωτικότητα, τυχόν ορεινός χαρακτήρας, κλιματολογικές ιδιαιτερότητες, πυκνότητα πληθυσμού, ποσοστά ανεργίας, επισκεψιμότητα κλπ.).
Η Ν.Α. απέκτησε, για πρώτη φορά, την πραγματική δυνατότητα να προβαίνει σε επενδύσεις και έργα αποκατάστασης οδικού δικτύου, προσφέροντας υπηρεσίες ουσιαστικής βελτίωσης της καθημερινότητας στις τοπικές κοινωνίες και αποκτώντας πραγματική δυνατότητα προσφοράς και παραγωγής έργου. Με τον τρόπο αυτό, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ανακτά σταθερά την αναγνώριση και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και μπορεί να σχεδιάζει και να εφαρμόζει πολιτικές με προοπτική, διότι διαθέτει, πλέον, όχι απλώς σταθερούς αλλά δυναμικούς πόρους. Και αυτό φαίνεται από τις ετήσιες αυξήσεις κατά τα 3 χρόνια εφαρμογής του νέου συστήματος.
Όμως η Ν.Α. δεν πήρε μόνο αυτά. Σ’ αυτά τα ποσά θα πρέπει να προστεθούν και οι νέοι -εκτός ΚΑΠ- πόροι που απέκτησαν Ν.Α από το 2005 και οι οποίοι μάλιστα εισπράττονται απευθείας.
Πρόκειται για:
1. Την είσπραξη του τέλους αδείας οχήματος και του τέλους μεταβίβασης αυτοκινήτου οχήματος. Χάρις στο νέο αυτό έσοδο εισέρρευσαν στα ταμεία των Ν.Α. άλλα 114,5 εκ. ευρώ περίπου.
2. Την είσπραξη από τη Ν.Α. του ποσοστού που της αναλογεί (50%) επί των κάθε είδους εισπραττόμενων προστίμων, χ ρηματικών ποινών και προσαυξήσεων που επιβάλλονται από αυτές. Η σχετική ρύθμιση είχε ψηφισθεί ήδη από το 2001, όμως οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δεν την εφάρμοζαν. Το 2005 εμείς εκδώσαμε την αναγκαία εκτελεστική υπουργική απόφαση και μπόρεσαν οι Ν.Α. να εισπράξουν τους πόρους που τους οφείλονταν! Βρισκόμαστε, δηλαδή, μπροστά σε ένα ακόμη κρούσμα υπεξαίρεσης πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από τις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Και το αντικείμενο της υπεξαίρεσης αυτής δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Με βάση τα στοιχεία του ΚΕ.Π.Υ.Ο., τα έσοδα αυτά ανήλθαν σε 9,8 εκ. ευρώ το 2006 και σε 17,3 εκ. ευρώ το 2007. Τα ποσά αυτά θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, τόσο λόγω των διοικητικών προστίμων που προβλέφθηκαν με τον ν. 3668/2008 για τις νέες αγορανομικές κυρώσεις, όσο και με τα έσοδα από τα παράβολα για τη χορήγηση αδειών κλπ., στο πλαίσιο του ν. 3325/2005 «Ίδρυση-λειτουργία βιομηχανικών - βιοτεχνικών εγκαταστάσεων».
Με βάση όλα τα παραπάνω καταλήγουμε σ’ ένα σύνολο τακτικών πόρων, από ΚΑΠ αλλά και απευθείας εισπραττόμενων, που ξεπερνά τα 637 εκ. ευρώ. Μιλάμε, δηλαδή, για πενταπλασιασμό των τακτικών πόρων, σε σχέση με το 2004. Φυσικά, δεν λέμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι και οι πόροι αυτοί δεν χρειάζονται περαιτέρω ενίσχυση. Όμως, σε 5 μόλις χρόνια, καταφέραμε να πολλαπλασιάσουμε τα έσοδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, αποδεικνύοντας εμπράκτως ότι στηρίζουμε τον θεσμό, ότι τον ενδυναμώνουμε θεσμικά και οικονομικά και ότι πιστεύουμε στην προοπτική του. Ότι βρισκόμαστε στο πλευρό σας. Όπως στην περίπτωση της μεταφοράς μαθητών, όπου υπήρξε άμεση παρέμβαση και αντιμετώπιση του προβλήματος, με κατάθεση σχετικής τροπολογίας στη Βουλή.
Όσον αφορά την απόδοση πόρων για τη συντήρηση των οδών, που σας μετεβιβάσθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ, μέχρι το τέλος του μήνα θα δοθεί ως προκαταβολή το ποσό των 20 εκ. ευρώ.
Κυρίες και Κύριοι,
Δώσαμε έμφαση στη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και στη δημιουργική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επι κοινωνιών, αφού, όπως προανέφερα, η Ν.Α. έχει τη μεγαλύτερη συναλλακτική επαφή με τον πολίτη σε καθημερινή βάση.
Προωθούμε την «Ψηφιακή Αυτοδιοίκηση», ύψους 60 εκ. ευρώ, για την ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών και για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
Θέτουμε νέες βάσεις στην επικοινωνία και στις συναλλαγές των 54 Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων με τους πολίτες, καθώς και την εσωτερική συνεργασία των υπηρεσιών. Στρατηγική επιδίωξη είναι η απλούστευση και επιτάχυνση των προωθούμενων διαδικασιών, η ενίσχυση της διαφάνειας και της επιχειρηματικότητας, αλλά και η εξοικονόμηση δαπανών, με πλήρη και λειτουργική αξιοποίηση των εφαρμογών της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Η ουσιαστική συμμετοχή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης στο ειδικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», το οποίο αποσκοπεί στην αναδιοργάνωση του συνόλου της Διοίκησης, εφαρμόζεται για πρώτη φορά και καλύπτει όλη την 4η προγραμματική περίοδο. Το πρόγραμμα αυτό, ύψους 631 εκ. ευρώ, με την ένταξη των πρώτων έργων του οποίου, έγινε και η έναρξη λειτουργίας του ΕΣΠΑ, επικεντρώνεται στην αναβάθμιση του θεσμικού περιβάλλοντος της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά και τον εξορθολογισμό των υφιστάμενων διοικητικών δομών, με γνώμονα την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, την απλούστευση και επιτάχυνση των διοικητικών διαδικασιών και την εν γένει αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, της περιφερειακής διοίκησης, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Έχει ακόμη ληφθεί μέριμνα για την κατάρτιση και προετοιμασία των στελεχών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ενόψει του Δ΄ Κ.Π.Σ. και την εξοικείωσή τους με τις εφαρμογές της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και των ψηφιακών συναλλαγών, ιδίως μέσω των σεμιναρίων του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.
Κυρίες και Κύριοι,
Όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες και πολιτικές μας πιστοποιούν τα πολλά και σημαντικά βήματα που έχουν συντελεστεί και τις ουσιαστικές αλλαγές που έγιναν τα τέσσερα τελευταία χρόνια, με στόχο ν α αναδείξουμε τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση σε πρωτοπόρο φορέα ενίσχυσης της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.
Απομένουν να γίνουν ακόμη αρκετά πράγματα. Ωστόσο, από τον σύντομο απολογισμό της πενταετίας που προηγήθηκε - και αυτό το επιβεβαιώνουν και οι ίδιοι οι αιρετοί - δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι, επί των ημερών της Κυβέρνησης Καραμανλή, αναγνωρίσθηκαν και αναγνωρίζονται στην Αυτοδιοίκηση ουσιαστικές ευκαιρίες ενεργού συμμετοχής στο αναπτυξιακό και διοικητικό μέλλον της Χώρας- όπως ακριβώς επιτάσσει και η συνταγματική αποστολή της.
Με τη βεβαιότητα ότι τα συμπεράσματα του φετινού τακτικού συνεδρίου θα σηματοδοτήσουν νέα αναβάθμιση του θεσμού, που όλες και όλοι υπηρετείτε, κηρύσσω την έναρξη του 13ου τακτικού συνεδρίου σας.
