Υπ. Εσωτερικών
Κήρυξη από τον Υπουργό Εσωτερικών
έναρξης εργασιών Ημερίδας.
Δευτέρα, 16 Φεβρουαρίου 2009
«Η υπεράσπιση της διαφάνειας και των αρχών της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης, αλλά και ο εντοπισμός και η εφαρμογή δράσεων και διοικητικών πρακτικών οι οποίες συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής μας ήδη από την πρώτη μας θητεία στο Υπουργείο Εσωτερικών. Γιατί διαχρονικό χρέος κάθε Δημοκρατικού Κράτους Δικαίου είναι να θωρακίζει με συνέπεια τις κάθε είδους αντηρίδες και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που συνδέονται με την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αφού, μόνον με τον τρόπο αυτόν, μπορούν αφενός οι πολίτες ν’ ασκούν ακώλυτα τα δικαιώματά τους και, αφετέρου, να διασφαλίζονται με επάρκεια τα εχέγγυα ανάπτυξης και προόδου της κοινωνίας. Και αυτό συμβαίνει, πολύ περισσότερο ίσως, σε ό,τι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έναν θεσμό ευρείας δημοκρατικής νομιμοποίησης, ο οποίος βρίσκεται κοντά στον πολίτη, είναι κύτταρο Δημοκρατίας και, ως εκ τούτου, πρέπει να διαφυλαχθεί πλήρως η αξιοπιστία και η χρηστή του λειτουργία και όχι να αφεθεί έρμαιο στις εύκολες κατηγορίες που ακούγονται, πολλές φορές αβασάνιστα, ότι δήθεν η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι πρωταθλήτρια κακοδιοίκησης και διαφθοράς. Απαιτείται υπευθυνότητα και προστασία του θεσμού, με παράλληλη διαμόρφωση σαφών κανόνων νομιμότητας και διαφάνειας.
Στο Υπουργείο Εσωτερικών δώσαμε έμφαση στις πολιτικές με τις οποίες εμπεδώνεται η διαφάνεια σ’ όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα «ΘΗΣΕΑΣ», με το οποίο, για πρώτη φορά, εισήχθη καθεστώς πλήρους διαφάνειας στις χρηματοδοτήσεις προς τους Δήμους και τις Κοινότητες, με τη δημιουργία βάσης δεδομένων, από την οποία μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να ενημερώνεται, και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο, για το τι πόροι δίνονται στους Δήμους και τις Κοινότητες για αναπτυξιακούς σκοπούς. Και αυτό έχοντας όλοι ζήσει την εμπειρία του ΕΠΤΑ, με τις μαύρες τρύπες και τα ελλείμματα, για τα οποία ούτε τα παραστατικά ποτέ βρέθηκαν ούτε κανείς από τους τότε αρμόδιους μπόρεσε να δώσει την οποιαδήποτε δικαιολογία στους αιρετούς και στην ΚΕΔΚΕ - και πολύ περισσότερο στους πολίτες των τοπικών κοινωνιών - για το που πήγαν οι πολυδιαφημιζόμενοι πόροι του Προγράμματος.
Το δεύτερο σημαντικό βήμα που κάναμε για την εμπέδωση της διαφάνειας στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ είναι η θεσμοθέτηση, τον Ιούνιο του 2005, του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών τους, εφόσον έχουν πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων. Ενός μέτρου το οποίο η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητούσε για χρόνια, ως ασφαλιστική δικλείδα νομιμότητας, και το οποίο οι Κυβερνήσεις προ του 2004 δεν έστερξαν να εφαρμόσουν, είτε γιατί δεν ήταν έτοιμες, είτε γιατί δεν θέλησαν να προετοιμασθούν - και αυτό είναι ακόμη πιο επιλήψιμο - υποθάλποντας συμπεριφορές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που μόνο αναπτυξιακό χαρακτήρα δεν είχαν. Γνωρίζαμε βέβαια ότι το εγχείρημα είχε εγγενείς δυσκολίες, τόσο λόγω των εγκατεσπαρμένων και ασαφών αρμοδιοτήτων των Δήμων και των Κοινοτήτων, όσο και λόγω αδυναμιών οι οποίες συνδέονται, κυρίως, με την ανάγκη ενίσχυσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές, προκειμένου να περιορισθούν οι καθυστερήσεις. Αλλά και αδυναμιών οι οποίες πηγάζουν από ριζωμένες νοοτροπίες και αγκυλώσεις, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την εύρυθμη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
Πρόκειται όμως για ένα σύγχρονο εργαλείο, το οποίο ενισχύει την αποτελεσματικότερη διαχείριση στα οικονομικά των ΟΤΑ της Χώρας, προλαμβάνοντας καταλογισμούς, που, συχνά, οφείλονται σε ελλιπή ενημέρωση των αιρετών και κλονίζουν το κύρος και την αξιοπιστία του θεσμού. Πρέπει, πάντως, να επισημάνω ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση ανταποκρίθηκε άμεσα στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας και συνέβαλε στην προώθησή του, γεγονός που φαίνεται και από την εκούσια υπαγωγή σ’ αυτόν πολλών ΟΤΑ που δεν έχουν τις προϋποθέσεις της υποχρεωτικής υπαγωγής, αλλά και από το αίτημα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης για επέκταση του θεσμού.
Από την πλευρά μας δημιουργήσαμε τις βασικές προϋποθέσεις για την ευόδωση του μέτρου, αντιμετωπίζοντας άμεσα σειρά προβλημάτων, ιδίως στον τομέα της καθαρής αποτύπωσης των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ, με την ψήφιση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, στον οποίο προβλέπονται και οι βασικές αρχές λειτουργίας του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών τους. Επίσης συστήσαμε Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Υπουργείου Εσωτερικών και της ΚΕΔΚΕ και η οποία λειτουργεί ως σήμερα, προκειμένου να επιλύονται άμεσα τα οποία αναφυόμενα σχετικά προβλήματα και δυσλειτουργίες, ιδίως ερμηνευτικού χαρακτήρα. Παράλληλα, δώσαμε έμφαση στη διεξαγωγή επιμορφωτικών σεμιναρίων, σε συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και την ΚΕΔΚΕ, ώστε να υπάρξει η ευρύτερη δυνατή πληροφόρηση των στελεχών όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες του προληπτικού ελέγχου. Και όλ’ αυτά σε συνδυασμό με μια δέσμη μέτρων που κατατείνουν στην περαιτέρω θωράκιση των Ανεξάρτητων Αρχών και των ελεγκτικών μηχανισμών, προκειμένου να γίνονται εντατικότεροι και ουσιαστικότεροι έλεγχοι.
Και, όπως αποδεικνύεται, οι προσπάθειές μας κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεδομένου ότι, από την τελευταία ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη προκύπτει ότι, το 2007, σημειώνεται η καλύτερη επίδοση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της καταπολέμησης της κακοδιοίκησης από το 2003. Όσον αφορά τους Δήμους και τις Κοινότητες παρουσιάζεται βελτίωση σε ποσοστό περίπου 4% σε σχέση με το 2006 (από 20,66% το 2006 στο 16,94% το 2007). Βελτίωση σημειώνουν και οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (από 8,98% το 2006 στο 8,53% το 2007- ενώ το 2003 ήταν 12,9%).
Περαιτέρω, από την τελευταία ετήσια Έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, προκύπτει ότι οι Δήμοι και οι Κοινότητες βαρύνονται με ποσοστό κακοδιοίκησης 17,9%, από 21,1% πού ήταν το 2006. Οι δε Ν.Α. βαρύνονται με ποσοστό 18,2%, έναντι 21% το 2006! Αλλά και από τις εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο του κατασταλτικού ελέγχου φαίνεται ότι υπάρχει βελτίωση τα τελευταία τρία, κυρίως, χρόνια.
Φυσικά, δεν ισχυριζόμαστε ότι λύθηκαν όλα τα προβλήματα. Συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας και, ως Υπουργείο Εσωτερικών, παρεμβαίνουμε όπου μπορούμε, προκειμένου να διευκολύνουμε την εμπέδωση της διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης στη λειτουργία των Δήμων και των Κοινοτήτων. Γιατί σε μια δυναμική πραγματικότητα, με όση σαφήνεια και αν έχει περιγραφεί το πλαίσιο νόμιμης δράσης των Δήμων και των Κοινοτήτων, δεν μπορούν ν’ αποκλεισθούν τυχόν επικαιροποιήσεις που επιβάλλονται από τα πράγματα. Και το γεγονός ότι σήμερα βρισκόμαστε όλοι εδώ, το Υπουργείο Εσωτερικών, η ΚΕΔΚΕ, το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ. και η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.), αποδεικνύει ακριβώς ότι υπάρχει πραγματική βούληση να εξαλειφθεί η αδιαφάνεια, με την ταυτόχρονη εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των υπηρεσιών των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ στο επίπεδο που απαιτεί ο πολίτης».
